Nieuw beoordelingskader bekering en seksuele geaardheid

De staatssecretaris geeft in zijn brief van 4 juli 2018 aan dat de manier van toetsen bij asielaanvragen gebaseerd op bekering of seksuele geaardheid tot op heden niet altijd de juiste is geweest: "Juist bij bekering en seksuele gerichtheid is die beoordeling extra complex omdat het innerlijke aspecten betreft die vaak niet op basis van externe kenmerken of handelingen vastgesteld kunnen worden.”

Toch is er door de IND lang getoetst op feitenkennis, Bijbelkennis, kennis van de betrokken organisaties in het land van herkomst en in Nederland. In het geval van aanvragen op grond van seksuele geaardheid kende de IND een doorslaggevend belang toe aan het feit of  de asielzoeker overtuigend kon verklaren over zijn ‘bewustwording’ en ‘zelfacceptatie’. Dit ondanks dat vanuit verschillende belangenorganisaties al geruime tijd wordt aangegeven dat deze termen niet noodzakelijkerwijs passen binnen de belevingswereld van niet-westerse LHBT-ers. Al op 18 juli 2016 berichtte INLIA over sterke twijfels aan dit beleid op grond van correspondentie met het COC (zie: Groot risico op onterechte afwijzingen LHBT-asielzoekers).

Naar aanleiding van de motie Groothuizen cs, gesteund door alle fracties behalve de PVV, neemt de staatssecretaris nu dus enkele maatregelen om dit beleid aan te passen. Kern is dat het persoonlijk verhaal en ervaringen van de vreemdeling leidend worden:
“Belangenorganisaties uitten met name kritiek op de nadruk die de IND bij de beoordeling legt op het bewustwordingsproces en de zelfacceptatie van de gestelde LHBTI. Dit zou ertoe leiden dat de IND teveel uitgaat van “westerse” begrippen en van het uitgangspunt dat iedere LHBTI een goed en psychologisch onderbouwd verhaal kan vertellen. 
Deze kritiek begrijp ik en om die reden zal bij de instructie aan de hoor- en beslismedewerkers de nadruk niet meer liggen op het bewustwordingsproces en de wijze van zelfacceptatie.”

Ook zal de IND meer gewicht toekennen aan verklaringen van bijv. de partner van een LHBT-er.

Specifiek ten aanzien van asielaanvragen op grond van bekering noemt de staatssecretaris: 
“Tot op heden maakte de IND bij de beoordeling van bekeringsaanvragen gebruik van een intern informatiebericht. Dit interne informatiebericht wordt nu omgezet naar een openbare werkinstructie. Daarmee wordt voor iedereen zichtbaar hoe de IND bekeringsaanvragen beoordeelt. In de werkinstructie wordt tevens meer inzicht en achtergrondinformatie gegeven aan de IND medewerkers over wat een bekering is en hoe deze tot stand kan komen via actieve en passieve bekeringsvormen.”

Hiernaast wil de IND hoormedewerkers beter trainen (door middel van workshops) en zal meer gewicht worden toegekend aan verklaringen van derden, zoals bijvoorbeeld kerkelijke organisaties die het bekeringsproces van de vreemdeling van dichtbij hebben meegemaakt en dus bij uitstek in de positie verkeren om hier iets over te verklaren. De IND moet ook duidelijker aangeven op welke manier deze verklaringen zijn meegenomen in de besluitvorming.

INLIA hoopt dat er door deze beleidswijziging ook een wezenlijk andere manier van toetsen zal worden toegepast. De verwachting is dat veel asielzoekers van wie de IND eerder niet geloofde dat zij LHBT-er of bekeerling zijn, een nieuwe asielaanvraag zullen indienen. 
 

Meer informatie:
De brief van de staatssecretaris van Justitie & Veiligheid aan de Tweede Kamer d.d. 4 juli 2018 (download pdf-bestand, 6 pag's)
De IND werkinstructie met betrekking tot bekeerlingen nr WI-2018-10 geldig m.i.v. 1 juli 2018 (download pdf-bestand, 13 pag's)

In opdracht van het COC heeft onderzoeker mw mr Sabine Jansen op 23 juni 2018 het rapport "Trots of schaamte?" uitgebracht. Voornaamste conclusie is dat het Nederlandse asielbeleid voor LHBTI's is gebaseerd op ondeugdelijke stereotypen, aldus het COC, dat de staatssecretaris daarom heeft opgeroepen het beleid ingrijpend te wijzigen. Het rapport is in te zien op de website van het COC.

De tekst van de motie Groothuizen c.s. (d.d. 30 nov 2017, nr 34775-VI-67) luidt:

De Kamer, gehoord de beraadslaging,
overwegende dat het van groot belang is dat alle asielverzoeken met grote zorgvuldigheid worden behandeld;
overwegende dat de beoordeling van de geloofwaardigheid van bekeerde christenen en van de seksuele gerichtheid van asielzoekers die hun vrees voor vervolging hierop baseren met voldoende waarborgen omgeven moet zijn;
verzoekt de regering, te onderzoeken of de beoordeling van de geloofwaardigheid van bekeerlingen en de seksuele gerichtheid van asielzoekers kan worden verbeterd en hiertoe met voorstellen te komen,
en gaat over tot de orde van de dag.

Maarten Groothuizen (D66)
Madeleine van Toorenburg (CDA)
Malik Azmani  (VVD)
Joël Voordewind (CU)
 

Lees ook:
18-07-16  COC: groot risico op onterechte afwijzingen LHBT-asielzoekers
13-11-13  EU Hof van Justitie: recht op asiel voor vervolgde homoseksuelen
11-05-12  EU Hof van Justitie over betekenis godsdienstvrijheid in asielprocedure