'Wat belangrijk is, is dat je wat bijdraagt aan de wereld'

Rahimullah Daqiq zegt het zachtjes. Hij is al twintig jaar in Nederland. Zijn asielverzoek werd afgewezen en hij kan geen kant op. Nog steeds niet. Niet terug naar Afghanistan, niet naar een derde land.Twintig jaar tussen wal en schip. Maar: "Je wil je leven weer betekenis geven, iets goeds doen".

Dat 'goeds om te doen' heeft hij gevonden. De 63-jarige voormalige directeur van het provinciale bureau landhervormingen in Kabul, Afghanistan is dichter, schrijver en vertaler geworden. Drie dichtbundels heeft hij op zijn naam staan - lijvige bundels mag wel gezegd - en evenzoveel romans. Geschreven in zijn moedertaal, het Pashtu, en uitgegeven in Afghanistan. Daar liggen zijn boeken in de universiteitsbibliotheken. In delen van Pakistan ook. 

En zojuist heeft hij de laatste hand gelegd aan de vertaling van een alom geprezen boek over de westerse filosofie: De wereld van Sofie. Het boek van de Noorse schrijver Jostein Gaarder is een roman, detective en naslagwerk in één. Het behandelt een slordige 3000 jaar westerse filosofie. Van Socrates, Plato en Aristoteles tot Kant, Kierkegaard en Simone de Beauvoir. (Naar aanleiding van wier boeken Daqiq ooit een gedicht schreef over vrouwenrechten, maar dat terzijde.)

“Vergeet Spinoza niet”, zegt Daqiq, “jullie Nederlandse filosoof. Staat er ook in, natuurlijk. Te weinig mensen zijn bezig met zijn werk, of überhaupt bezig met filosofie. Dat is zonde. Het ligt hier voor het oprapen.” Hij heeft het boek wel 10 keer gelezen. “Het bleef me trekken. Stel je voor: bijna 3000 jaar gedachtenvorming in 600 pagina’s!”  De Afghaanse dichter/schrijver staat bepaald niet alleen in zijn waardering. Het boek werd vertaald in onder meer Engels, Zweeds, Duits, Spaans en Italiaans, het werd verfilmd en er werden een tv-serie, een musical, een computerspel en zelfs een bordspel van gemaakt. Allemaal in de westerse wereld. Tot nu toe.

Dankzij Daqiq kunnen de Afghanen straks duizenden jaren westerse filosofie tot zich nemen. Dankzij een 63-jarige afgewezen asielzoeker die in 1997 vluchtte voor de gewelddadige machtsovername van de religieuze fanatici van de moedjahedien. Iemand die er desondanks toe wil doen. “Wat belangrijk is, is dat je wat bijdraagt aan de wereld. En dit is wat ik kan bijdragen.” 






Omdat hij nergens heen kon, zit hij al een jaar of 9 in de opvang in Groningen. Eerst in de noodopvang, nu in de bbb+. Zijn asielverzoek werd afgewezen omdat hij ambtenaar was onder het bewind dat vóór de Taliban aan de macht was. Op grond daarvan vindt de IND dat artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag van toepassing is en verdenkt de dienst hem van mogelijke medeplichtigheid aan mensenrechtenschendingen. Ook al heeft de dienst daar verder geen deugdelijk bewijs voor en is hij hiervoor ook nooit strafrechtelijk vervolgd. Op grond van 1F krijgt hij geen vergunning om hier te blijven, al erkent de IND dat Daqiq niet terug kan naar Afghanistan. Dat is te gevaarlijk voor hem, geeft de IND toe. 

“Ik heb gevraagd, waar moet ik dan heen? Ik mag niet hier blijven, ik kan niet terug, ik mag niet naar een derde land. Waar moet ik heen? De hemel? Onder de grond? Je kunt een verdenking hebben, dat kan een aantal jaren duren, maar twintig jaar? Wanneer houdt het op? Wie mensenrechten schendt, hoort berecht te worden. Daarom ben ik naar Nederland gevlucht: omdat het bekend staat als land dat mensenrechten respecteert en ervoor opkomt. Het Internationale Strafhof zit ook hier. Als je mij verdenkt, moet je mij vervolgen.” 

Hij zwijgt even, vervolgt dan zacht: “Ik ben niet zo, heb nooit zulke ideeën gehad. Ik ben onschuldig. Als de IND mijn gedichten kon lezen, zouden ze mij nooit verdenken.” Misschien wordt zijn werk nog eens in het Nederlands vertaald? Hij glimlacht: “Dat zou prachtig zijn, mijn tweede moederland.”