Minister Timmermans over mensenrechten en de Raad van Europa

Thomas Hammarberg was van 2006 tot 2012 mensenrechtencommissaris bij de Raad van Europa en sprak tal van landen aan op schendingen van mensenrechten, in Nederland o.a. bij regelgeving t.a.v. gezinshereniging en inburgeringsexamens. Op dit moment werkt hij als senior mensenrechtenexpert voor de Verenigde Naties in o.a. Moldavië en Georgië.

Minister Timmermans begon zijn rede met een citaat van Robert Kennedy: “Iedere keer wanneer iemand opstaat voor een ideaal, of in beweging komt om het lot van anderen te verbeteren, of zich verzet tegen onrecht, maakt hij een kleine rimpeling van hoop, en elkaar kruisend uit een miljoen verschillende punten van kracht en durf, vormen alle rimpelingen samen een stroom die zelfs de machtigste muren van onderdrukking en verzet kan neerhalen.”

Timmermans sprak zijn grote waardering uit voor Hammarberg en anderen die “steeds maar weer opkomen voor de verdediging van een ideaal”. Hij wees er op dat de universele mensenrechten, hoewel verankerd in verdragen van de Verenigde Naties en Europese instituties, op toenemende weerstand stuiten en dat politici het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aanvallen wanneer deze “onwelgevallige uitspraken” doet. Maar rechters “hebben andere verantwoordelijkheden, en horen niet onder politieke druk te staan. Dit principe vormt de kern van de rechtsstaat.”

“Soms zijn democratische beslissingen in strijd met de rechten van de mens: we mogen dankbaar zijn dat er rechters zijn die onafhankelijk blijven. We hebben onafhankelijke rechters nodig om de mensenrechten te bewaken, zelfs wanneer nationale politici daarvan knarsetanden. De definitie van mensenrechten is dat er geen pick and choose kan zijn. Het belang van sterke instituties om mensenrechten te verdedigen is daarbij essentieel, en die instituties verdienen onze onvoorwaardelijke steun.

Om in het buitenland geloofwaardig te kunnen spreken over mensenrechten, moeten we oog hebben voor de mensenrechtensituatie in ons eigen land en binnen Europa. We moeten aanbevelingen of kritiek op Nederland vanuit internationale organisaties zelfbewust incasseren, en wetten aan te passen als dat nodig is. Het werk van de Raad van Europa op het gebied van de rechtsstaat is, naast het bevorderen van mensenrechten en democratie, van grote waarde.”

Deze opvatting van minister Timmermans over hoe om te gaan met internationale kritiek op de mensenrechtensituatie in ons land staat wel in schril contrast tot de zuinige reactie van staatssecretaris Teeven op de immediate measure van het Europees Comité voor Sociale Rechten.  Dit Comité van de Raad van Europa ziet toe op de naleving van het Europees Sociaal Handvest.

Naar aanleiding van de klacht van de PKN over het onthouden van voorzieningen (voedsel, kleding en onderdak) aan ongedocumenteerde en uitgeprocedeerde vreemdelingen riep het ECSR op 25 oktober 2013 de Nederlandse staat in een decision on immediate measures op om met onmiddellijke ingang er voor te zorgen dat vreemdelingen niet meer zonder basisvoorzieningen zoals kleding, voedsel of onderdak op straat worden gezet.

Staatssecretaris Teeven is evenwel niet van plan gehoor te geven aan deze oproep vanuit Europa; hij vindt het een ‘voorlopig’ en ‘niet-bindend’ oordeel en wacht op de definitieve uitspraak van het Comité. Dezelfde afwachtende houding nam de overheid overigens in toen Nederland in een eerdere procedure na een klacht van Defence for Children werd veroordeeld voor het schenden van het Europees Sociaal Handvest vanwege het op straat zetten van gezinnen met kinderen.

Het definitieve oordeel van het ECSR over de klacht van de PKN wordt naar verwachting binnenkort gepubliceerd. Op 2 april aanstaande spreekt de Tweede Kamer met de staatssecretaris over het advies van de Raad van State m.b.t. de uitspraak van het ECSR.


Meer informatie:
De volledige tekst van de toespraak van minister Timmermans (link naar de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken)
De Geuzenpenning wordt sinds 1987 jaarlijks uitgereikt aan personen en/of instellingen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor democratie of tegen dictatuur, discriminatie en racisme.

Lees ook:
15-11-13  ‘Recht op leven en menselijke waardigheid is onvoorwaardelijk’
04-11-13 ECSR: ongedocumenteerden recht op onderdak, kleding en voeding
16-03-10  Schandelijk late reactie van Justitie op uitspraak Europees Comité
02-03-10  Raad van Europa: Nederland schendt Europees Sociaal Handvest