Zorgen om wegvallen tolkenvergoeding

Volgens de minister van VWS is het de verantwoordelijkheid van de patiënt zelf om een tolk te betalen of mee te nemen als hij of zij de Nederlandse taal niet goed spreekt.

Diverse ziekenhuizen en psychiatrische instellingen hebben inmiddels al laten weten professionele tolken te zullen blijven inschakelen. De kosten daarvan betalen ze, als de patiënt daarvoor geen voldoende geld heeft, voortaan zelf. Afhankelijk van het aantal patiënten kan dat per instelling tot wel enkele tonnen Euro’s per jaar bedragen. Door waar mogelijk gebruik te maken van een telefonische tolk in plaats een tolk die lijfelijk aanwezig is probeert men op de kosten te besparen.

Het gebruik van een informele tolk, vaak een (soms minderjarig) familielid, kan bezwaarlijk zijn. Een niet professioneel opgeleide tolk is niet voldoende op de hoogte van (medische) terminologie en bovendien staat de vriendschappelijke of familieband tussen patiënt en tolk de objectiviteit in de weg. Zorgverleners zijn gebonden aan een geheimhoudingsplicht; de vertrouwelijkheid van gesprekken met een informele tolk is echter niet gewaarborgd, nog los van eventuele gevoelens van gène en schaamte die kunnen optreden.

In Rotterdam is een initiatief gestart dat aan die bezwaren enigszins tegemoet komt: het inschakelen van tweetalige studenten geneeskunde. Zij hebben kennis van de medische terminologie en er is geen sprake van een persoonlijke relatie met de patiënt. In het Erasmus Medisch Centrum en het Sophia Kinderziekenhuis zijn op deze wijze al zo’n 40 studenten beschikbaar, die samen in meer dan 20 talen kunnen tolken.

Het landelijke kenniscentrum interculturele zorg Mikado is een campagne en een website gestart om aandacht voor dit probleem te vragen: www.wijzijnsprakeloos.nl. Ook op de site van de KNMG kunnen artsen knelpunten en alternatieve oplossingen melden. De Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) verplicht artsen om in begrijpelijke taal te communiceren. De KNMG acht het onacceptabel dat door het wegvallen van de overheidsvergoeding voor professionele tolken een goede zorgverlening in gevaar komt. “Patiënten die het Nederlands niet goed machtig zijn dreigen zo van goede zorg en van naleving van patiëntenrechten verstoken te blijven”, aldus de KNMG.

Ook INLIA maakt zich grote zorgen. Wij hebben veel cliënten met traumatische ervaringen, die afhankelijk zijn van goede medische zorg. De mogelijkheid van goede communicatie is daarbij van levensbelang.

En ten slotte nog dit: het ministerie van VWS vergoedde jaarlijks zo’n 166.000 keer een professionele tolk. Met de afschaffing daarvan wil de minister een bezuiniging realiseren. Maar zoals diverse partijen al hebben betoogd, zullen als gevolg van de slechtere communicatie tijdens het consult meer patiënten worden doorverwezen naar een tweede lijn, zullen er meer onderzoeken naar de oorzaak van de klacht worden gedaan en neemt de kans op een foute diagnose toe. Zoals een huisarts het op de site van Mikado formuleerde: “Een kwartiertje tolkentelefoon is als diagnostisch instrument soms onontbeerlijk – een longfoto of urinekweek kost meer” . Kortom: op langere termijn zullen de kosten voor de zorg dus toenemen! 

Meer informatie:

Op de site van Mikadonet is meer informatie over de campagne ‘wij zijn sprakeloos’.
Over het (niet) gebruiken van een professionele tolk heeft Mikado dit filmpje gemaakt.
Op de site van het Erasmus Medisch Centrum staat meer over de student-tolken.

Lees hier het KNMG-standpunt ‘tolken in de zorg’.