ACVZ-advies over maatschappelijk belang bij schrijnende gevallen

Aanleiding voor dit advies, uitgebracht onder de titel ‘Om het maatschappelijk belang’, vormde de ‘maatschappelijke verontwaardiging’ die soms het gevolg is van beslissingen om uitgeprocedeerde, maar al heel lang in ons land verblijvende vreemdelingen geen verblijfsvergunning te verlenen. De minister kijkt bij de invulling van zijn discretionaire bevoegdheid alleen naar de schrijnendheid van de situatie als de vreemdeling gedwongen naar het land van herkomst zou moeten terugkeren. Verzoeken van burgemeesters (waaronder van hemzelf als toenmalige burgemeester van Maastricht!) om het maatschappelijk belang en de positieve bijdrage van de in onze samenleving gewortelde vreemdeling mee te wegen legt minister Leers naast zich neer.

Het ACVZ adviseert nu om “de ambtelijke IND-commissie die nu de beoordeling van schrijnende zaken voor de minister voorbereidt, om te vormen tot een onafhankelijk, multidisciplinair adviesorgaan waarin naast een IND-medewerker ook een vertegenwoordiger van de gemeente en afgevaardigden van enkele maatschappelijke organisaties plaatsnemen.” Op deze wijze zou naast de schrijnendheid ook het maatschappelijk belang kunnen worden meegewogen van het mogen blijven van een uitgeprocedeerde vreemdeling die “zich in positieve zin onderscheidt”.

Bij de totstandkoming van dit advies heeft ook INLIA een nadrukkelijke rol gespeeld als één van de organisaties die door de ACVZ is geraadpleegd. Zo heeft INLIA ook verwezen naar de positieve ervaringen met de zgn. ‘Härtefallkommissionen’ in Duitsland. Deze commissies, waarvan naast ambtenaren ook vertegenwoordigers van vluchtelingenorganisaties, sociale diensten en kerken lid zijn, beoordelen of er in schrijnende gevallen humanitaire redenen zijn om iemand toch te laten blijven. Daarbij wordt ook gekeken naar de integratie in de lokale samenleving. INLIA waardeert het dat de minister opdracht voor dit advies heeft gegeven, waarmee meer recht gedaan kan worden aan de vraag hoe om te gaan met vreemdelingen in een bijzondere humanitaire noodsituatie.

De organisatie voor kinderrechten Defence for Children International ziet als ‘belangrijke winst’ van het advies “de erkenning van het feit dat de overheid (mede)-verantwoordelijkheid draagt voor de situatie van gewortelde vreemdelingen zonder verblijfsvergunning. Nu is het standpunt van de overheid dat het de eigen schuld, en daarmee verantwoordelijkheid, van uitgeprocedeerde asielzoekers is, dat ze na zo’n lange tijd nog in Nederland zijn. Ook als ze na jarenlange procedures ingeburgerd zijn geraakt in de Nederlandse samenleving. Kinderen van asielzoekers, die in feite nooit een eigen keuze hebben gehad, wordt in principe ditzelfde standpunt voorgehouden.”

Ook het feit dat de ACVZ rekening houdt met de schadelijke gevolgen van lange asielprocedures voor de ontwikkeling van kinderen (die blijken o.a. uit onderzoek van de orthopedagogen dr M E Kalverboer en drs A E Zijlstra, RuG 2006) is een stap vooruit. De ACVZ acht het namelijk “mede in het licht van de bepalingen in het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind (IVRK), noodzakelijk dat bij de beoordeling van verzoeken om gebruik te maken van de discretionaire bevoegdheid wegens een maatschappelijk belang speciale aandacht bestaat voor uitgeprocedeerde vreemdelingen die minderjarig zijn”.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft in een reactie laten weten “het op prijs te stellen dat de minister dit onderzoek heeft laten doen. Het is een bewijs dat hij gemeenten in dit dossier serieus neemt.”


Meer informatie:
het persbericht van de ACVZ d.d. 6 dec 2011
het nieuwsbericht van DCI d.d. 6 dec 2011
het nieuwsbericht van de VNG d.d. 8 dec 2011

De volledige tekst van het advies 'Om het maatschappelijk belang' is te downloaden via de website www.acvz.org.

Zie ook het Hoofdredactioneel Commentaar van Trouw d.d. 7 dec 2011:  'Of de asielzoeker geworteld is mag zeker een rol spelen, maar dan wel in nieuw beleid'.