De derde kerst - een vierluik

In ‘Op de Helte’, een kerk van de Protestantse Gemeente in Roden, wonen drie Somalische vrouwen en vier kinderen uit Jemen met hun moeder. Het gaat hun derde kerst worden in het bijgebouw van de kerk. Het groepje trekt graag samen op en vrijwilligers van de kerk ondernemen verschillende activiteiten met de vrouwen en kinderen. Zo ook met kerst. In de weken voor de kerstperiode is het gebouw door de gasten en vrijwilligers versierd. Het ziet er gezellig uit. Er hangen lichtjes, maantjes en sterretjes voor de ramen en er is een kerstboom in de woonkamer, versierd door de kinderen. Een week voor kerst is er geknutseld om de tafel mooi te maken tijdens het kerstdiner.

De gasten zijn welkom bij alle kerkvieringen van de Protestantse Gemeente. Toen ze net in Roden woonden, kwamen de gasten regelmatig in de kerk, maar inmiddels is dat wat minder vaak. Op kerstavond en op de beide kerstdagen zijn er verschillende activiteiten in de kerk waar de gasten bij uitgenodigd zijn.

De vrijdag voor kerst was het kerstdiner. De grote zaal hangt vol met kerstverlichting en versiering en de tafels zijn helemaal ‘kerstig’ aangekleed met de versieringen die door de gasten en vrijwilligers gemaakt zijn. Op een grote tafel staan allerlei hapjes uitgestald. Er is de hele dag aan gewerkt door de gasten en vrijwilligers. Want niet alleen het diner zelf, maar ook de voorbereidingen voor kerst vormen een moment van samenzijn.

De familie Ivanov woont in een kleine eengezinswoning in Hoogkerk, bij Groningen. Gevlucht uit Rusland omdat ze zich uitspraken tegen de oorlog in Oekraïne en naar eigen zeggen achterna gezeten werden door de overheid. Inmiddels wonen ze 2,5 jaar in Nederland en dit wordt hun tweede kerst in Hoogkerk. In het huis staat een grote kerstboom, versierd met gekleurde lampjes, ballen en snoep. De kinderen hebben het erin gehangen. In de vensterbank staan zelfgemaakte rendieren met kerstverlichting.

Kerst is een belangrijk feest voor hen. Anna: “Kerst is een feest van samenzijn met familie. Het is dan ook heel pijnlijk dat we dit niet met familie kunnen vieren.” Toen Anna klein was en in Rusland woonde, trok ze veel met haar oma op. Haar oma ging naar een kerk met Amerikaanse invloeden. Hierdoor leerde ze al op jonge leeftijd van haar oma andere verhalen dan haar leeftijdsgenoten.

Voordat ze naar Hoogkerk verhuisden zijn ze een tijd in de kerk in Roden opgevangen geweest. De mensen die hun daar geholpen hebben, zijn als familie voor hen. Ze gaan dan ook op Tweede Kerstdag naar Roden om daar kerst te vieren. Op Eerste Kerstdag zijn ze als gezin samen en gaan ze uitgebreid dineren. “Ik wil mijn kinderen graag meegeven dat kerst een tijd is van reflectie en dat het een belangrijk moment is om na te denken wat je doet in je leven. Ook de een-na-jongste weet inmiddels: Sinterklaas is een tijd van krijgen, Kerst is een tijd van geven en delen.”

Op een bedrijventerrein in Tynaarlo worden 29 Syrische mannen opgevangen. Het pand is zakelijk en de aangebrachte kerstversiering kan daar maar een klein beetje aan veranderen. In de woonkamer hangt een kerstslinger en kerstlampjes. Aan de kale muur in de gang hangt een kerstkrans. De bewoners hebben de afgelopen dagen zelf de kerstversiering opgehangen. Behalve de kerstboom, die staat in de hal aan de voorzijde van het pand en is uitbundig versiert. Het is een geschenk van de gemeente Tynaarlo en was al helemaal opgetuigd.

De mannen die in het pand wonen hebben ieder hun eigen tragische verhaal. De recente politieke ontwikkelingen in hun thuisland leidden niet alleen tot vreugde. Misschien zelfs wel het tegenovergestelde, zeker nu alle procedures stil gelegd zijn en de onzekerheid voortduurt. Nu het regime gevallen is, is het onduidelijk wie nu de wapens draagt in het land. De gasten hebben filmpjes van de vreselijkste taferelen die nu plaatsvinden in Syrië.

Het maakt dat er veel machteloosheid is onder de gasten. Met dat gevoel gaan ze de kersttijd in. Maar er is ook veel saamhorigheid. Ondanks de verschillende achtergronden – er zijn Koerdische, Islamitische en Christelijke Syriërs -  gaan de meeste bewoners samen kerst vieren. Op Eerste Kerstdag is er een spelletjesmiddag met aansluitend een kerstdiner en een film. Op Tweede Kerstdag staat een kerstbingo op het programma. Want ondanks dat bijna iedereen zijn familie in het moederland heeft, wordt kerst samen gevierd.

In het voormalig hotel ‘Het Wapen van Vries’ verblijven zo’n veertig gasten uit verschillende landen. De culturen zijn heel verschillend en er worden negen verschillende talen gesproken. Veel van de gasten zijn Moslim en als Moslim vier je geen kerst. Er is vanuit de bewoners dan ook weinig behoefte om gezamenlijk kerst te vieren.

Wordt er dan helemaal niks met kerst gedaan? Jazeker wel. De meeste gasten krijgen Nederlandse les, en dat stond in de periode voor kerst wel in het teken van het belangrijke Christelijke feest. Want kerst wordt in Nederland uitgebreid gevierd. Er werd geleerd dat Kerst een feest is van samen zijn, samen eten en het typisch Nederlandse woord ‘gezelligheid’ kon natuurlijk niet ontbreken. In de woordzoeker werd onder andere gezocht naar de woorden ‘engelen’, ‘december’ en ‘kerstboom’.

Het hotel is door de uitbaters van het hotel in kerstsfeer gebracht, maar de kamers van de gasten zijn stuk voor stuk niet versierd. Her en der in de eetzaal zijn wat kerstslingers opgehangen. Op Eerste Kerstdag zal een Nederlandstalige kerstfilm vertoond worden, want door de Nederlandse lessen is dát de taal die de gasten verbindt.

Meer informatie:
Op peildatum 23 december 2024 hebben we als kerkelijk netwerk ruim 165.000 overnachtingen gerealiseerd sinds de crisisopvang begon op 26 augustus 2022. Dat is mogelijk gemaakt dankzij de inzet van zo'n 2.500 vrijwilligers op 80 verschillende locaties door het land. 

Lees ook:
21-12-24  Kerstgroet 2024: Donkere dagen
19-11-24  'Maak kennis met je buren, want ontmoeting is verbinding'
22-12-23  Kerstgroet 2023: een warm onderdak