Werkgroep Kind in azc: ‘stel rechten en welzijn van kinderen in asielopvang centraal’

In de brief aan de woordvoerders asiel en migratie d.d. 29 oktober 2024 wijst de Werkgroep er op dat de situatie in de noodopvang, waar ruim 6.000 kinderen verblijven, structureel lijkt te zijn geworden. Het aantal kinderen dat in noodopvanglocaties verblijft is in één jaar tijd met 65% toegenomen.

De kwaliteit van deze opvang voldoet niet aan de minimale normen. Er zijn veel signalen over onveilige situaties voor kinderen, het langdurig ontbreken van begeleiding, onvoldoende speelruimten, slechte hygiëne en gebrek aan privacy in noodopvanglocaties. 

Verhuizingen
Uit de ‘monitor Kinderrechten in beweging’ die het Kinderrechtencollectief op 22 oktober 2024 heeft gepubliceerd, blijkt dat het aantal verhuizingen tussen opvanglocaties van minderjarige asielzoekers is gestegen van 2.540 in 2019 tot 9.640 in 2023. Dit terwijl in de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen wordt ingezet op vermindering van het aantal verhuisbewegingen van kinderen, waar ook in aangenomen moties door de Tweede en Eerste Kamer op is aangedrongen (zie hieronder).

Onderwijs
Vanwege de vele verhuizingen tussen reguliere en noodopvanglocaties gaat een toenemend aantal kinderen langdurig niet naar school, bijvoorbeeld omdat ze na iedere verhuizing weer opnieuw op wachtlijsten voor onderwijs terechtkomen. Daarmee wordt het recht op onderwijs geschonden, want ieder kind heeft recht op onderwijs binnen drie maanden na aankomst in Nederland; sterker nog: ook voor asielzoekerskinderen geldt de leerplicht!

Spreidingswet
De Spreidingswet is hèt instrument waarmee voldoende duurzame en stabiele opvang kan worden gerealiseerd. Als gemeenten meer kwalitatief goede en kleinschalige opvangfaciliteiten realiseren, hoeven kinderen niet langer in sobere, grootschalige noodopvanglocaties te verblijven. De werkgroep bepleit dan ook de Spreidingswet niet in te trekken en de kwaliteitsnormen te handhaven in plaats van de voorzieningen nog verder te versoberen.

VN-Kinderrechtenverdrag
De werkgroep eindigt de brief met de constatering: “De rechten van het kind dienen te worden nageleefd en zijn niet onderhandelbaar. (…) Wij verzoeken u dringend om deze urgente problematiek en onze aanbevelingen te betrekken bij uw beraadslaging en ervoor te zorgen dat de rechten en het welzijn van deze kinderen in asielopvang centraal staan. De Nederlandse overheid is op grond van het VN-Kinderrechtenverdrag verplicht zich in te spannen voor het waarborgen van deze kinderrechten.”

Kamermoties
Op 1 oktober 2024 heeft de Tweede Kamer met grote meerderheid een motie aangenomen van het lid Van Nispen (SP) waarin de regering wordt gevraagd, onder verwijzing naar het belang van het kind (dat op grond van het VN-Kinderrechtenverdrag de eerste overweging moet zijn) te zorgen dat kinderen worden opgevangen op plekken waar voorzieningen zoals onderwijs en (buiten)speelmogelijkheden zijn.

Op 21 december 2023 werd in de aangenomen motie Koekkoek en Ceder geconstateerd dat het verplaatsen van kinderen van reguliere naar noodopvang niet in het belang van het kind is en gevraagd de verhuizingen van kinderen tot een absoluut minimum te beperken.

Ook de Eerste Kamer heeft, middels een op 5 maart 2024 aangenomen motie van senator Van Meenen c.s., gevraagd om een herziene inrichting van de asielprocedure en de asielketen, die het aantal gedwongen verplaatsingen van kinderen tot maximaal 1 reduceert.

Meer informatie:
De brief van de werkgroep Kind in azc aan de Tweede Kamer d.d. 29 oktober 2024
De motie Van Nispen, aangenomen op 1 oktober 2024 (kst 19637 nr 3282)
De motie Koekkoek en Ceder, aangenomen op 21 december 2023 (kst 19637 nr 3185)
De motie Van Meenen c.s. die op 5 maart 2024 is aangenomen in de Eerste Kamer (nr 36373 letter H)
De monitor ‘Kinderrechten in beweging’ van het Kinderrechtencollectief (link naar de website)
De werkgroep zond op 9 september 2024 deze brief aan de woordvoerders asielbeleid ten behoeve van het Commissiedebat met de minister van Asiel en Migratie op 12 september 2024

Lees ook:
24-04-24  ‘Realiseer betere leefomstandigheden voor kinderen in opvanglocaties’
12-03-24  Werkgroep Kind in azc bepleit verbetering van positie kinderen in asielopvang
20-11-19  Dertig jaar rechten van het kind