EU Hof van Justitie beperkt het begrip ‘veilig land van herkomst’

Als er voor bepaalde gebieden van een land een uitzondering geldt mag dat land dus niet meer als ‘veilig land van herkomst’ worden beschouwd. Dat heeft gevolgen voor de wijze van behandeling van asielverzoeken van onderdanen uit dat land. Asielverzoeken uit veilige landen van herkomst worden in Nederland in het zogenaamde spoor 2 behandeld. Maar vreemdelingen uit andere landen komen terecht in de reguliere asielprocedure, oftewel spoor 4.

Er is een aanzienlijk tijdsverschil voor de diverse sporen: in de ‘veilige landen’-procedure geldt momenteel een gemiddelde wachttijd van 15 weken voor het ‘verkort gehoor’ bij de IND. Wie in de ‘algemene’ asielprocedure zit moet eerst 4 weken wachten op het ‘aanmeldgehoor’ en daarna nog eens 48 weken op het ‘nader gehoor’.

De Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst heeft naar aanleiding van de conclusie van het EU Hof van Justitie bekendgemaakt dat India en Georgië niet langer als veilig land van herkomst kunnen gelden.

Albanië-deal van Italië
De Italiaanse rechter heeft, eveneens op basis van deze uitspraak van het EU Hof, bevolen dat 12 asielzoekers uit Bangladesh en Egypte moeten worden overgebracht van een gesloten opvangcentrum in Albanië naar Italië. Deze mannen behoorden tot de eerste groep asielzoekers die, nadat ze door de Italiaanse kustwacht op de Middellandse Zee waren onderschept, naar Albanië waren overgebracht.

De Italiaanse overheid heeft in januari van dit jaar namelijk een overeenkomst met Albanië gesloten, op grond waarvan asielzoekers die door de Italiaanse kustwacht op zee worden aangetroffen naar een gesloten opvangcentrum in Albanië worden gebracht en daar een versnelde (Italiaanse) asielprocedure moeten doorlopen. Het is de bedoeling om afgewezen asielzoekers vanuit het gesloten centrum in Albanië rechtstreeks terug te sturen naar hun land van herkomst, zonder dat ze ooit voet op Italiaanse bodem hebben gezet. Volgens mensenrechtenorganisaties staat de overeenkomst tussen Italië en Albanië op gespannen voet met internationaal recht.

De rechtbank in Rome heeft nu geoordeeld, omdat Bangladesh en Egypte niet voldoen aan de voorwaarden van het EU Hof om als ‘veilig land van herkomst’ te worden beschouwd, dat Italië deze asielverzoeken niet in een versnelde procedure in Albanië mag afdoen. Inmiddels is de Italiaanse regering in hoger beroep gegaan tegen het vonnis van de rechtbank en heeft ze per decreet een lijst met 19 ‘veilige landen’ vastgesteld. Het is nog maar de vraag of de Italiaanse rechter de betreffende 19 landen uit dit decreet ook als veilige land van herkomst beschouwt.

Meer informatie:
Er is geen officiële Nederlandse vertaling van het arrest van het EU Hof (zaaknummer C-406/22 d.d. 4 oktober 2024 [ECLI:EU:C:2024:841] beschikbaar. De relevante passage (paragraaf 83) in de Engelse tekst luidt:
“… Article 37 of Directive 2013/32 must be interpreted as precluding a third country from being designated as a safe country of origin where certain parts of its territory do not satisfy the material conditions for such designation, set out in Annex I to that directive.”

Actuele Informatie over de gemiddelde wachttijden voor de behandeling van diverse procedures is te vinden op deze pagina van de IND.

Lees ook:
19-02-24  EU Hof van Justitie: elk arrest is een nieuw element
31-07-23  EU Hof van Justitie: geen terugkeerbesluit bij art. 3 EVRM