'Nederland wordt het toonbeeld van harteloosheid'

De plannen van PVV, VVD, NSC en BBB op het gebied van asiel en migratie zijn niet alleen onmogelijk, onhaalbaar en deels in strijd met internationaal en Nederlands recht, maar bovenal het signaal van een zeer vijandig mensbeeld van vluchtelingen.

Twintig jaar propaganda waarin vluchtelingen en asielzoekers zijn voorgesteld als gelukzoekers en criminelen die het op ‘onze’ banen en huizen gemunt hebben, krijgt nu politiek vorm in een hoofdlijnenakkoord voor een nieuw kabinet. Uit bijna alle voorgenomen maatregelen in de paragraaf over asiel en migratie rijst een vijandsbeeld op van vluchtelingen als de grootste bedreiging van onze samenleving.

Dit zegt ook iets over onszelf: we zijn kennelijk niet meer in staat mensen van elders die in nood verkeren te zien als medemensen die onze hulp nodig hebben. Woorden als naastenliefde en solidariteit met mensen in kwetsbare posities dreigen hun betekenis te verliezen. Daarmee is onze samenleving ver verwijderd geraakt van de joodse, christelijke en humanistische bronnen van onze beschaving.

De opvang van asielzoekers is de laatste jaren chaotisch verlopen. Steeds werd opvang afgebouwd, waardoor de keten verstopt raakte en mensen buiten moesten slapen. In het hoofdlijnenakkoord staan een reeks maatregelen die de problemen in de asielopvang verder zullen vergroten. Het intrekken van de Spreidingswet zal leiden tot nog minder opvangplekken. Het opschorten van de behandeling van asielaanvragen en het verder beperken van de rechtsbijstand van asielzoekers zal leiden tot een nog grotere achterstand bij de IND. Want mensen gaan niet weg, zeker niet na alle ontberingen die ze tijdens hun vaak maandenlange reis hebben moeten doorstaan.

De invoering van het tweestatusstelsel zal de druk op de procedure, opvang en rechtspraak vergroten, omdat asielzoekers zullen proberen de gunstigste status te verkrijgen; reden waarom dit stelsel eerder juist werd afgeschaft. En zoals eerder ook al gebeurde: voor een aantal maatregelen, zoals die voor gezinshereniging, bestaat geen juridische basis.

Bijzonder bezorgd is de Raad van Kerken over de situatie van mensen zonder verblijfstitel, ongedocumenteerden. Het akkoord stelt voor om de rijksbijdrage aan de Landelijke Vreemdelingenvoorziening te beëindigen. Uit deze regeling worden noodopvang (bed, bad, brood) en begeleiding naar een toekomstperspectief binnen en buiten Nederland betaald. Het is een van de weinige succesvolle maatregelen in het vreemdelingenbeleid.

De gevolgen van het stoppen van deze opvang zullen vooral in de grote steden te zien zijn: een groeiend aantal dakloze mensen op straat, misschien wel in tentenkampen, zoals we kennen uit Brussel en Parijs. Voor kerkelijke en andere hulporganisaties, maar ongetwijfeld ook voor gemeentebesturen is dit zorgwekkend. Sluiting van de opvangplekken zal de problemen niet oplossen, maar juist vergroten en ongedocumenteerden dwingen op straat te leven. En als de kerken iets geleerd hebben in decennia van steun aan vluchtelingen, dan is het wel dat de straat nooit een oplossing is.

Met nog meer dakloze mensen op straat wordt onze samenleving, die een van de meest welvarende ter wereld is, een toonbeeld van harteloosheid, ongelijkheid en gebrek aan naastenliefde en zorg voor mensen in nood. Voor kerken die leven vanuit de overtuiging dat voor God elk mens telt, juist ook de armen, vreemdelingen en vluchtelingen, is dit vooruitzicht onverteerbaar. De Raad van Kerken zal zich dan ook blijven inzetten voor een humaan en rechtvaardig asielbeleid. Met minder kunnen we niet toe, niet voor de vluchtelingen, maar ook niet voor onszelf en onze samenleving als geheel.

Geert van Dartel, Coen Wessel en Ineke Bakker, resp. voorzitter en  algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland en voorzitter van de Werkgroep Vluchtelingen van de Raad

Lees ook:
24-01-24  INLIA verheugd dat Spreidingswet is aangenomen
02-04-24  Vijf jaar LVV: werken aan oplossingen voor vreemdeling en samenleving