Raad van State vernietigt besluitmoratorium Palestijnse Gebieden

Op 19 december vorig jaar besloot de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid tot het instellen van een besluit- en vertrekmoratorium voor asielzoekers uit de Palestijnse Gebieden (zowel Gaza als de Westelijke Jordaanoever). Vanwege het uitbreken van de oorlog met Israël vond hij de veiligheidssituatie zo onzeker dat de IND gedurende zes maanden geen beslissing hoefde nemen op asielverzoeken van (staatloze) Palestijnen. Ook stelde hij een vertrekmoratorium in, wat inhoudt dat afgewezen Palestijnen recht houden op opvang en (nog) niet terug hoeven te keren.

De Raad van State behandelde het beroep dat drie Palestijnen hadden aangespannen. Zij willen hun in Gaza achtergebleven gezinsleden naar Nederland laten overkomen, maar gezinshereniging kan pas worden aangevraagd na een positieve beslissing op het asielverzoek.

De Raad van State heeft geoordeeld dat de staatssecretaris zijn beslissing op 19 december 2023 een moratorium in te stellen niet goed heeft gemotiveerd. De meest recente informatie waarop dat besluit was gebaseerd dateerde namelijk van 5 november 2023, en na die tijd is de humanitaire situatie in heel Gaza steeds verder verslechterd. De Raad van State vindt dat er voor de beoordeling “relevante actuelere informatie beschikbaar [was], die de staatssecretaris op hoofdlijnen kenbaar had moeten betrekken bij zijn besluitvorming” (rechtsoverweging 4.6).

Voor het instellen van een besluitmoratorium “moet onder meer sprake zijn van een onzekere situatie in het land van herkomst die naar verwachting tijdelijk is. Dit volgt uit artikel 31, vierde lid, van de Procedurerichtlijn.” (4.1). De Raad van State oordeelt daarom “dat de staatssecretaris ondeugdelijk heeft gemotiveerd of in Gaza op 19 december 2023 sprake was van een onzekere situatie die naar verwachting tijdelijk is. Om deze reden is het besluit tot het instellen van een besluitmoratorium ondeugdelijk gemotiveerd.” (4.7)

Deze uitspraak van de hoogste bestuursrechter betekent dat de IND asielaanvragen van Palestijnen die sinds 19 december 2023 waren ingediend nu moet behandelen. Helaas heeft de IND nog steeds grote achterstanden; de beslistermijn voor asielverzoeken ingediend in de periode van 27 september 2022 tot 1 januari 2025 is met 9 maanden verlengd tot 15 maanden. 
De uitspraak heeft geen betrekking op het vertrekmoratorium; dat blijft gewoon van kracht.

Meer informatie:
De uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State met nr 202400561/1/V2 d.d. 24 april 2024 (ECLI:NL:RVS:2024:1663)  (download pdf-bestand, 8 pagina's) en het bijbehorende persbericht op de site van de Raad van State.

Aanvulling:
Op 27 mei 2024 heeft de staatssecretaris de Tweede Kamer per brief laten weten dat hij binnenkort nieuw beleid zal formuleren, waarna de IND weer beslissingen in asielverzoeken van Palestijnen kan nemen; het besluit- en vertrekmoratorium vervalt per 19 juni 2024.

Lees ook:
29-12-23  Besluit- en vertrekmoratorium Palestijnse Gebieden ingesteld
29-08-22  Bijna geen terugkeer naar Palestijnse Gebieden in 10 jaar
12-05-22  Eerste ambtsbericht over de Palestijnse Gebieden verschenen