INLIA verheugd dat Spreidingswet is aangenomen

Van Tilborg: “We hebben in 2022 mensonterende toestanden gezien in Ter Apel en het werd maar niet structureel opgelost. Er moesten steeds weer noodoplossingen komen. Slecht voor alle betrokkenen - medewerkers van het COA, asielzoekers en omwonenden - en hartstikke duur. Terwijl dit gewoon op te lossen was. Dat gaat nu hopelijk ook gebeuren.”

Het gebrek aan opvangplaatsen kwam onder meer doordat weinig gemeenten asielopvang bieden; de Spreidingswet verplicht hen straks allen mee te doen. Toch waren een overgrote meerderheid van de gemeenten, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de provinciebesturen vóór de wet - zij het in een beter uitvoerbare vorm.

VVD, D66, ChristenUnie, GroenLinks-PvdA, SP, Partij voor de Dieren, Volt, OPNL en  CDA (op senator Doornhof na) stemden voor de wet. Tegen stemden PVV, FvD, SGP, JA21, 50Plus en de BBB, hoewel de fractievoorzitter van die partij aangaf dat er binnen de fractie verschillend over werd gedacht. NSC zit niet in de Eerste Kamer. De wet gaat op 1 februari in.

Opvangcrisis nog niet voorbij
Met het invoeren van de wet is de opvangcrisis is nog niet voorbij. Een van de kritiekpunten op de wet was dat gemeenten heel veel tijd hebben om hun aanbod aan opvangplaatsen te doen; dit kan het traject dus nog erg lang rekken. Verder moet een nieuw kabinet de Spreidingswet ook willen handhaven. De vier partijen die nu onderhandelen over een regeerakkoord zijn mordicus tegen de wet.

Er lag - en ligt - ook een ander plan, mede ontwikkeld door INLIA, dat eenvoudiger en sneller uitvoerbaar is. Dit Plan ’t KAN is een initiatief van INLIA en migratiespecialist Carolus Grütters van de Radboud Universiteit Nijmegen, deskundigen uit de Raad van Kerken in Nederland en gemeentelijke bestuurders[1]. 

Kleinschalig
Het plan beoogt de asielopvang fatsoenlijk, eerlijk en duurzaam in te richten, mét draagvlak in de samenleving. Van Tilborg hoopt nu met de ingrediënten van dit Plan ’t KAN bij te dragen aan de realisatie van de opvangverdeling. Speerpunt daarbij is de kleinschaligheid die het plan voorstaat: “Een schaal die past bij de omgeving is beter voor de buurt, voor de nieuwkomers en voor de integratie. Dat is echt gebleken en bewezen.”

In de Eerste Kamer werd bij de behandeling van de Spreidingswet ook een motie van Volt aangenomen die juist om kleinschaligheid handelt. “Goed nieuws”, zegt Van Tilborg, want de motie verzoekt de regering om duurzame, kleinschalige opvang actief te stimuleren en belemmeringen daarvoor weg te nemen. Ook verzoekt de motie te bevorderen dat het realiseren van concrete, kleinschalige opvang aan bod komt bij de Provinciale Regietafels (die gaan over het ‘verdelen’ van de asielzoekers over de gemeenten in hun provincie). Alleen PVV, FVD, JA21 en de VVD stemden daartegen.

In Plan 't KAN zijn andere belangrijke punten meer regie bij de gemeente zelf en het direct ‘koppelen’ van asielzoekers aan de gemeente waar ze terecht komen. Nu moeten asielzoekers - ook gezinnen - vaak vele malen verhuizen van azc naar azc. Rampzalig voor kinderen, jongeren en volwassenen en funest voor een snelle integratie.

Van Tilborg: “Als mensen in dezelfde gemeente blijven, kunnen kinderen en jongeren veel sneller beginnen met school en volwassenen veel sneller aan het werk, eventueel met stages en opleiding. Snellere integratie dus. Ook dat is beter voor iedereen.” De initiatiefgroep van Plan 't KAN zet de lobby voor de inhoudelijke punten dus onverminderd voort.