Ombudsmannen: menselijke waardigheid in crisisnoodopvang ernstig onder druk
“We moeten af van het woord crisis. Dit is een nieuwe werkelijkheid. In tijdelijke situaties kun je soms schuiven met wat je acceptabel vindt. Maar we zijn de crisis voorbij en dit is onacceptabel. Er zijn per direct aanpassingen én structurele oplossingen nodig.” aldus Nationale ombudsman Reinier van Zutphen bij de presentatie van het rapport op 27 juni 2023.
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer: “Ik maak me grote zorgen om de kinderen. Zij zijn door deze mensonwaardige manier van opvang de regie over hun leven kwijt. Ze kunnen of willen soms niet meer eten, omdat dat hun enige manier is om controle te houden in deze onveilige situatie. Het belang van kinderen doet er te weinig toe, terwijl de impact op hun leven enorm is. Zij hebben perspectief nodig en dat moeten we hen nu bieden.”
De Nationale ombudsman en de Kinderombudsman krijgen regelmatig klachten en signalen over knelpunten in de asielketen, zoals het lange wachten op beslissingen van de IND, problemen rond gezinshereniging en de omstandigheden in (crisis)noodopvanglocaties. Daarom hebben ze een onderzoek ingesteld naar de leefomstandigheden van gezinnen in CNO’s, en daaruit de volgende conclusies geformuleerd:
“De ombudsmannen constateren dat de overheid:
a. te weinig oog heeft voor de noodzaak voor eigen regie en autonomie,
b. niet voldoet aan de verplichting een menswaardige levensstandaard te garanderen,
c. nauwelijks informatie verstrekt en transparantie betracht,
d. voorbijgaat aan belangen van kinderen en hun ontwikkelingsperspectief,
e. verschillende groepen vluchtelingen ongelijk behandelt.”
Wat moet er gebeuren om de volwassenen en kinderen in de noodopvang een menswaardig bestaan te geven? Daarvoor is een mensen- en kinderrechtelijk normenkader geformuleerd, op basis waarvan gemeenten en veiligheidsregio’s worden opgeroepen “de volgende aanbevelingen per direct uit te voeren:
- zorg voor huisvesting met voldoende privacy en kookvoorzieningen
- organiseer onderwijs en zinvolle dagbesteding
- doe wat nu al kan en maak daarbij gebruik van de kennis en expertise van bewoners, omwonenden en andere locaties
- stop met de vele en ongevraagde verhuisbewegingen
- praat met kinderen en zet hun belang voorop. En zorg voor professioneel zicht op de ontwikkeling van kinderen.”
Voor de langere termijn bevelen de ombudsmannen aan de crisisopvang om te buigen tot vaste opvang, en te investeren in de structurele capaciteit van de IND en het nieuwkomersonderwijs.
Meer informatie:
Het nieuwsbericht over 'De crisis voorbij' op de site van de Ombudsman d.d. 27 juni 2023
De tekst van het rapport (download pdf-bestand vanaf de site van de Ombudsman, 44 pagina's, 1,1 MB)
Lees ook:
23-06-23 Defence for Children: gezinslocaties zijn schadelijk voor kinderen
11-04-23 Vele verplaatsingen ontwrichtend voor asielkinderen en maatschappij
26-04-22 Kinderombudsman: asielkinderen in Ter Apel verwaarloosd
16-10-13 Ombudsman: medische zorg aan asielzoekers moet beter
15-08-12 Nationale ombudsman: vreemdelingenbewaring is inhumaan