Laatste wens: de Eiffeltoren zien

Kerken die het werk van INLIA steunen maakten het mogelijk die wens in vervulling te doen gaan. Buyan heeft namelijk niet lang meer. Hij heeft kanker. En hij droomt er al zo lang van om die fameuze toren te zien. Een van de wereldwonderen, wat hem betreft. Hij hoort er pas hier in Nederland over.

Smeedijzeren toren vs. vilten yurt
Een smeedijzeren toren van 330 meter hoog – het is in alle opzichten enorm ver weg van de vilten yurt waar Buyan en zijn gezin in Toeva in woonden. Als hij een verblijfsvergunning krijgt gaat hij die toren bezoeken, neemt Buyan zich voor. Hij weet dan nog niet hoelang dat traject zal duren. Het is 2014 als Buyan en zijn vrouw Dolaana met hun zoon Aydyn in Nederland aankomen.

Aydyn vormt, naast andere zaken waar ze het vandaag liever niet over hebben, een belangrijke reden om hun land te verlaten. Hij is verstandelijk beperkt. In Toeva is er niets voor hem - geen zorg, geen begeleiding, geen voorzieningen. Ze willen een menswaardig bestaan voor hun zoon. En breken zich het hoofd hoe het moet als zij overleden zijn; wat zal er dan van Aydyn terecht komen?

Nomaden
Ze leven als nomaden, trekken rond met hun schapen en geiten en het paard dat ze delen met de eveneens rondtrekkende buren van 6 tot 10 kilometer verderop. Zo’n yurt moet ook verplaatst worden immers; dan is een paard wel handig. Ook voor het afleggen van grotere afstanden, als dat nodig is. Alleen gaat Aydyn dat bestaan nooit kunnen volhouden. Ze besluiten te vertrekken.

Een lange reis over land brengt hen hier. Maar het asielverzoek wordt afgewezen. Zo komt het gezin bij INLIA terecht, in het voormalige Formule 1 hotel, waar de opvang in Groningen eerder gehuisvest was. Dáár hoort Buyan over de Eiffeltoren. Maar een vergunning om hier te blijven heeft hij dan nog lang niet. Het zal tot november 2022 duren voordat die verstrekt wordt en tot januari van dit jaar voordat het felbegeerde papiertje binnen is.

Uitbehandeld
Inmiddels is dan duidelijk dat Buyan kanker heeft en uitbehandeld is. Zijn vrouw en hij zijn al 40 jaar samen, Aydyn is 34 nu. De medewerkers van INLIA gunnen Buyan en zijn gezin de vervulling van z’n laatste wens. Kerken springen desgevraagd direct bij; natuurlijk gaan ze dit mogelijk maken. En zo vertrekken Buyan, Dolaana, Aydyn en ‘Inlianen’ Nona en Rients voor een weekend naar Parijs.

De autorit is gezellig, iedereen verwachtingsvol. ’s Avonds in een Parijs restaurant lijkt het gezin echter niks te willen eten. Te gespannen misschien? Nee, ze willen INLIA niet op kosten jagen. Nona legt uit dat de reis gefinancierd is door INLIA’s achterban en dat het de bedoeling is dat het gezin het ervan neemt. Maar dat kost enige overredingskracht en blijft het hele weekend lastig voor hen. “Te bescheiden”, zegt Nona.

Hoogtevrees
De volgende dag staan ze om half tien op de Eiffeltoren. Dolaana heeft normaal op een trap al hoogtevrees, maar nu niet. Dit is hun moment. Bij de lunch bestelt het gezin opnieuw niks. Maar Nona en Rients zijn vindingrijk: zij bestellen zelf een tafel vol hapjes en delen die met het gezin. Probleem opgelost.

Daarna volgt een tochtje over de Seine. “Parijs is misschien nog wel mooier dan Groningen”, zegt Buyan enthousiast – en een tikje verontschuldigend. Het voorstel is om daarna het Louvre te zien. Dolaana zegt dat ze er best heen kunnen lopen. Dat kost een halfuur en we zijn er zo met de metro, werpen Rients en Nona tegen. Blijkt dat het gezin dacht dat iedere metrorit geld kostte. En zo leert Buyan het woord ‘dagkaart’.

'Mijn droom is klaar'
En die komt nog van pas. Na het Louvre, de Sacré-Coeur. Daar gunnen de Inlianen het gezin een uur samen, zonder anderen. In de prachtige kerk, in de serene sfeer, vindt Buyan rust. Hij bidt, hoewel niet gelovig. Dolaana pakt zijn hand. Hoewel al de hele dag op pad, is hij nog niet moe. Ze gaan nog naar de Galeries Lafayette, het prachtige warenhuis. “Mijn droom is klaar”, zegt Buyan op gegeven moment. Bij het laatste diner bedankt hij de medewerkers, INLIA en de achterban vele malen.
 

KADER:

Overlijdens in Gasthuis indrukwekkend voor medewerkers

“Een onvervulde toekomst, dat raakt je”

Voor de medewerkers van INLIA zijn het indrukwekkende gebeurtenissen als ze gasten begeleiden bij hun laatste wensen of als iemand in de opvang overlijdt. Het komt niet heel vaak voor, maar het gebeurt natuurlijk wel. Er zitten immers relatief veel ouderen en mensen met medische klachten in het INLIA Gasthuis Groningen.

Weten dat iemand uitbehandeld is en binnenkort zal overlijden, stelt de opvang voor een groot dilemma: laten we de gast hier blijven of plaatsen we hem over naar een hospice?

Het is een dilemma waarover Izre Kuiper, leidinggevende maatschappelijke opvang, zich recent het hoofd heeft gebroken in verband met de Toevaanse Buyan, die uitbehandeld is. Hij en zijn gezin verblijven al een poos bij INLIA en voelen zich vertrouwd in het Gasthuis. Ze weten zich er gekend, voelen zich veilig en ondersteund. Je besluit dan niet snel iemand in zijn laatste levensdagen te laten verkassen.

Andersom moet Izre goed afwegen of het verantwoord is om hem te laten blijven. De opvang is immers geen hospice. Medewerkers zijn niet per se opgeleid om gasten in hun laatste levensfase te begeleiden en verzorgen. Wellicht kan gespecialiseerde thuiszorg ingeschakeld worden, maar dan nog komt er een deel op de schouders van medewerkers terecht. En het moment van overlijden laat zich niet voorspellen, dus zou dat zomaar een medewerker kunnen verrassen.

Onverwacht geconfronteerd met overledene
Heel recent heeft een medewerker een andere gast compleet onverwacht dood aangetroffen op zijn kamer. Dat is nogal wat om mee te maken. Het beeld van het levenloze lichaam van iemand die je hebt gekend, ben je niet zomaar kwijt. Zeker als dat je uit het niets overkomt. De uitvaart is inmiddels geweest en de medewerker was blij bij die gelegenheid nogmaals afscheid van hem te kunnen nemen, zoals hij daar opgebaard was.

Risico
In het geval van Buyan is er het risico dat zijn verstandelijk beperkte zoon hem vindt als Buyan op zijn kamer in het INLIA Gasthuis overlijdt. Dat willen Izre en haar team natuurlijk voorkomen. Een andere belangrijke reden om mogelijk toch voor een hospice te kiezen is de zorg: ze zijn daar beter toegerust op de zorg aan stervenden. De huisarts en het medische team van INLIA adviseren Izre hierover.

Binnenkort gaan begeleiders samen met Buyan en Dolaana eerst maar eens kijken bij het hospice. “We hebben hen verzekerd dat we alles samen blijven doen. Ook als Buyan eventueel beter daarheen kan, dan gaan we mee. We blijven hen steunen, tot het eind,”, zegt Izre.

Vaker laatste wensen
Het team is blij dat ze het Toevaanse gezin nog een mooi weekend in Parijs hebben kunnen bezorgen; dat Buyan zijn laatste wens in vervulling heeft zien gaan en de Eiffeltoren heeft aanschouwd en beklommen. “Mijn droom is klaar” zei hij. Dat raakt de medewerkers.

Het is niet de eerste keer dat INLIA zich inzet om de laatste wens van iemand uit te doen komen. In 2021 klopt een Chinese man aan bij de opvang. Hij is niet eerder bij INLIA geweest en zit al twintig jaar in de illegaliteit. Hij is nu in behandeling bij het UMCG; longkanker. Hij hoopt beter te worden en vraagt hulp bij legalisering op medische gronden.

De aanvraag wordt echter afgewezen; behandeling zou ook in China mogelijk zijn. Maar is die ook echt toegankelijk? Bij INLIA willen ze het uitzoeken, maar daar komen ze niet aan toe. In de zomer van ’22 vraagt de man om hem te helpen terug te gaan naar China. Hij heeft nog maar een paar maanden te leven, blijkt. Die wil hij bij zijn vrouw en zoon doorbrengen. Zij weten echter niet dat hij terminaal is, niet eens dat hij ziek is. Dat moeilijke gesprek moet hij eerst nog voeren.

Terugkeer naar China is over het algemeen niet makkelijk voor illegalen. INLIA zet alles op alles, en ook andere instanties werken heel vlot mee. En zo wordt zijn vlucht binnen twee weken geregeld. Hij overlijdt later in de boezem van zijn gezin.

Onvervulde toekomst
“Het raakt je altijd als mensen overlijden”, zegt Izre, “Maar misschien nog wel het meest als dat gebeurt terwijl er onvervulde wensen zijn. Het raakt ons hier allemaal als er mensen overlijden die we langere tijd hebben meegemaakt, met wie we ook mee hebben geleefd. En vooral: mensen die in de opvang overlijden, hebben hun toekomst nog niet in kunnen vullen. Wat voor leven hebben ze gehad? Dat treft ons.”

Dit bericht is ook beschikbaar als artikel voor de kerkbladen. Zowel van het hoofdartikel als van het kader-artikel zijn een lange en een korte versie beschikbaar. De Word-bestanden zijn te downloaden vanaf de pagina 'Kopij voor het kerkblad'.

Lees ook:
14-12-2020  In memoriam Arthur Martyrosian
20-12-2018  In memoriam Ilona Cherepanova
14-12-2016  In memoriam Anzhela Balayan