Raad van State trekt lessen voor de toekomst
In het reflectierapport over de rol van de Raad van State in de toeslagenaffaire komt de Afdeling zelf tot de conclusie dat zij te laat is teruggekomen op de strenge lijn in de jurisprudentie over de kinderopvangtoeslagen. De Voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak spreekt uit dat zij de ouders "betere rechtsbescherming had moeten bieden".
De Afdeling Bestuursrechtspraak is ook de hoogste rechtsprekende instantie in het vreemdelingenrecht. De rol die de Raad van State in de toeslagenaffaire speelde is helaas erg herkenbaar voor asielzoekers, vreemdelingen en degenen die hen bijstaan. De conclusies die de Raad van State trekt uit het onderzoek naar haar rol in de toeslagenaffaire zijn nu dus ook van groot belang voor de rechtspraak in het asiel- en vreemdelingenrecht.
De drie belangrijkste lessen die de Raad van State uit het onderzoek leert, zijn, samengevat:
- Kritische(r) opstelling
Rechters moeten kritischer zijn op de juistheid en compleetheid van de informatie van het overheidsorgaan. Als de verhouding tussen procespartijen onevenwichtig is moet de bestuursrechter de burger de helpende hand bieden, onder meer door actief onderzoek te doen naar de relevante feiten.
- Dialoog en tegenspraak
Er dient voldoende ruimte te komen voor intern debat, juist als de jurisprudentie in een individueel geval onrechtvaardig aanvoelt.
- Lijnen in de rechtspraak
Als wetgeving onduidelijk is moet deze worden uitgelegd door de bestuursrechter. Bij het uitzetten van lijnen moeten deze echter niet meteen worden 'dichtgetimmerd’. Lijnen moeten ruimte laten voor een rechtvaardige uitkomst in het individuele geval. Als toepassing van de wet te streng uitpakt dient de bestuursrechter zijn rechterlijk instrumentarium in te zetten om te kijken of deze hardheid kan worden weggenomen of beperkt.
Door lering te trekken uit de ontvangen kritiek en de aanbevelingen uit te voeren hoopt de Raad van State "het vertrouwen in de bestuursrechtspraak te herstellen" en te "voorkomen dat burgers opnieuw klem komen te zitten tussen de raderen van wetgeving, bestuur en bestuursrechtspraak". Deze door de Raad van State geschetste situatie doet zich helaas bij asielzoekers en vreemdelingen regelmatig voor.
Meer informatie:
Het bericht 'Afdeling Bestuursrechtspraak te laat teruggekomen van strenge lijn' d.d. 19 november 2021 op de website van de Raad van State.
Daar is ook de volledige tekst van het reflectierapport te downloaden.
Lees ook:
25-08-21 Raad van State komt terug op te hoge eisen aan objectiviteit van verklaringen
14-05-21 Raad van State stelt hogere eisen aan IND bij beoordeling bekeringszaken