Besluit- en vertrekmoratorium Afghanistan ingesteld
Brief aan de Europese Commissie
Op 5 augustus 2021 stuurde Nederland, samen met vijf andere EU-landen*), nog een brief aan de Europese Commissie waarin werd aangedrongen op het handhaven van de eerder dit jaar met Afghanistan gesloten terugkeerovereenkomst, omdat het stopzetten van de uitzettingen een aanzuigende werking zou hebben:
“(...) We would like to highlight the urgent need to perform returns, both voluntary and non-voluntary, to Afghanistan. In view of the expected likelihood that Afghanistan will continue to be a significant source of irregular migration to the EU, we would like to underline the importance of returning those without genuine protection needs. Furthermore, stopping returns sends the wrong signal and is likely to motivate even more Afghan citizens to leave their home for the EU. (...)”
Deze brief werd verstuurd nadat de Afghaanse regering op 11 juli jl. juist in een brief aan de EU-lidstaten had laten weten de komende drie maanden geen gedwongen uitzettingen te zullen accepteren, vanwege de verslechterde veiligheidssituatie door het vertrek van de internationale troepen en het oprukken van de Taliban. Op 13 juli jl. stelde Kamerlid Ceder (CU) hierover vragen aan staatssecretaris Broekers-Knol, die tot op heden nog niet zijn beantwoord.
De coalitie van NGO’s tegen uitzettingen naar Afghanistan, waar ook INLIA deel van uit maakt, riep de staatssecretaris vanwege deze oproep van de Afghaanse regering op 20 juli jl. al op om een vertrekmoratorium in te stellen. Noorwegen, Zweden en Finland besloten eerder al gehoor te geven aan het verzoek van de Afghaanse autoriteiten om voorlopig niet meer naar dat land uit te zetten.
Aanmelden of een herhaalde asielaanvraag doen?
Aanmelding voor het vertrekmoratorium is pas mogelijk vanaf de dag dat het vertrekmoratorium ook in de Staatscourant is gepubliceerd (en dat was op 12 augustus nog niet het geval). Aanmelding voordat het vertrekmoratorium is gepubliceerd in de Staatscourant heeft dan ook geen zin.***)
Wij adviseren Afghaanse asielzoekers in Nederland die zijn uitgeprocedeerd om nu een nieuwe asielaanvraag te doen op grond van de verslechterde veiligheidssituatie in hun land van herkomst. Deze aanvraag wordt nu, vanwege het besluitmoratorium, niet in behandeling genomen maar geeft wel recht op opvang. Daarvoor moet wel eerst het officiële formulier voor een opvolgende asielaanvraag ingevuld worden en door o.a. de advocaat van betrokkene worden ondertekend.
Als het moratorium over een half jaar (of, bij verlenging: over een jaar) afloopt moet de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) alsnog een beslissing nemen op de eerder ingediende aanvraag. Als er na afloop van het moratorium geen asielaanvraag blijkt te zijn gedaan zal betrokkene ook niet in aanmerking komen voor een status en wordt diens opvang meteen beëindigd. En als dat te zijner tijd mogelijk is zou de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) stappen kunnen gaan ondernemen om betrokkene naar Afghanistan uit te zetten.
Geen uitzettingen gepland?
Opmerkelijk is overigens de volgende zinsnede in de brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer over het instellen van een besluit- en vertrekmoratorium:
“Voor volledigheid [sic] merk ik op dat er het afgelopen halfjaar geen sprake is geweest van gedwongen vertrek naar Afghanistan en dat er ook voor de komende periode geen gedwongen vertrek naar Afghanistan gepland stond.”
Dit terwijl er toch echt recentelijk nog een aantal Afghanen in vreemdelingenbewaring zat ter fine van uitzetting. In een uitspraak op 26 juli jl. **) in een hoger beroepszaak over de vreemdelingenbewaring van een Afghaan, gaf de Raad van State nog aan dat de bewaring niet onrechtmatig was omdat de onzekerheden n.a.v. het terugtrekken van de NAVO-troepen onvoldoende waren voor het oordeel dat er geen zicht was op uitzetting. In uitspraken op 2 augustus en 9 augustus jl. gaven respectievelijk de rechtbanken Utrecht en Rotterdam in bewaringszaken hetzelfde aan.
Zowel bij de Raad van State als bij deze rechtbanken heeft de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid dus gesteld dat er zicht was op uitzetting naar Afghanistan, en dat men wel degelijk voornemens was om betrokkenen uit te zetten naar Afghanistan. Wat zij hierover nu aan de Tweede Kamer schrijft valt hiermee slecht te rijmen.
*) de andere ondertekenaars zijn België, Denemarken, Duitsland, Griekenland en Oostenrijk. De brief is via Twitter gepubliceerd en is als 2 afbeeldingen hier en hier in te zien.
**) deze uitspraak van de Raad van State hebben we vermeld in ons bericht van 5 augustus 2021 over de interim measure van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waarmee een voorgenomen uitzetting vanuit Oostenrijk naar Afghanistan onlangs werd geblokkeerd.
***) Aanvulling:
Pas op 25 augustus 2021, dus twee weken na de brief van de staatssecretaris aan de Kamer, is het besluit tot het instellen van het moratorium (hier gedateerd op 20 augustus) in de Staatscourant gepubliceerd. Dat betekent dat het 1 dag later, op 26 augustus 2021, in werking treedt.
Lees over de trage effectuering van zo'n besluit ook:
Moratorium voor Burundi, maar niet onmiddellijk (23 juni 2016)
Meer informatie:
De brief van de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid aan de Tweede Kamer d.d. 11 augustus 2021 over het instellen van een besluit– en vertrekmoratorium voor Afghanistan.
De schriftelijke vragen van Kamerlid Ceder (CU) d.d. 13 juli 2021 over ‘De gevolgen van de terugtrekking van de internationale troepen uit Afghanistan voor het beleid ten aanzien van Afghaanse asielzoekers’.
De brief van 8 NGO’s aan staatssecretaris Broekers-Knol d.d. 20 juli 2021 met daarin de oproep om een vertrekmoratorium in te stellen en afgewezen Afghaanse asielzoekers die zich in vreemdelingenbewaring bevinden vrij te laten en opvang te bieden.
Lees ook:
13-07-21 Oproep tot vertrekmoratorium Afghanistan