Kan UNRWA Palestijnen voldoende zorg en bescherming bieden?

De United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (afgekort: UNRWA) heeft als taak om zorg en bescherming te geven aan Palestijnse vluchtelingen in Gaza. Uit recente informatie blijkt echter dat de UNRWA over onvoldoende financiële middelen beschikt om haar taken in Gaza adequaat uit te kunnen voeren. UNRWA is nog maar beperkt in staat om in de elementaire levensbehoeften van Palestijnen te voorzien. Hierdoor is er in Gaza een zorgelijke humanitaire situatie ontstaan.

Dit is onder andere veroorzaakt door de stopzetting van de financiering vanuit de Verenigde Staten door de vorige president Trump, een beslissing die overigens inmiddels weer is teruggedraaid. Ook het oplaaiend geweld tussen Israël en Hamas heeft ervoor gezorgd dat de UNRWA haar beschermende taak slechts beperkt kan uitvoeren.

De Raad van State verklaarde op 14 juli 2021 het hoger beroep gegrond van een staatloze Palestijn die in Gaza als vluchteling staat geregistreerd bij de UNRWA, naar Nederland is gevlucht en hier asiel heeft aangevraagd vanwege zijn onveilige en uitzichtloze situatie in Gaza. Volgens de Raad van State moet de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), gezien bovengenoemde ontwikkelingen, beter onderzoeken of de UNRWA haar taken wel adequaat kan (blijven) uitvoeren.

Rechtbank mag niet zelf voorzien
De Raad van State vindt echter ook dat Rechtbank Amsterdam in het eerdere beroep ten onrechte zelf een finaal oordeel heeft gegeven; de rechtbank sprak namelijk uit dat aan betrokkene een asielvergunning moest worden verstrekt. Volgens de Raad van State had de rechtbank moeten volstaan met de constatering dat er sprake was van een motiveringsgebrek, waardoor het besluit van de IND om de asielaanvraag af te wijzen zou moeten worden vernietigd. De Raad van State heeft al eerder aangegeven dat rechtbanken slechts in uitzonderlijke situaties gebruik mogen maken van de bevoegdheid om zelf in de zaak te voorzien, waarmee de Raad een beperkte uitleg geeft aan de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU hierover.

Terroristisch gebied
Opmerkelijk in dit verband is overigens dat er een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer aanhangig is dat het verblijf in terroristisch gebied strafbaar stelt. Dit betekent dat verblijf in de Gazastrook straks strafbaar zal zijn, want Hamas die dat gebied controleert staat op de terreurlijst van de EU. Asielzoekers die afkomstig zijn uit Gaza en van wie het asielverzoek wordt afgewezen zijn dan dus verplicht om terug te keren naar een gebied waar het verblijf strafbaar is, omdat dat gebied onder controle staat van een terroristische organisatie.

Gesloten grenzen
Los hiervan is het voor Palestijnen uit Gaza feitelijk zo goed als onmogelijk om terug te keren. Voor terugkeer hebben zij de toestemming van Egypte nodig om Gaza in te kunnen reizen, want Israël geeft hiervoor geen toestemming. De grensovergang tussen Egypte en Gaza is de afgelopen jaren echter slechts enkele dagen (!) open geweest, en Egypte verstrekt slechts een visum aan Palestijnen uit Gaza als de grensovergang open is. Desondanks verstrekt de IND zelden een vergunning aan Palestijnen uit Gaza op grond van het feit dat een vreemdeling buiten zijn schuld niet kan terugkeren.

Meer informatie:
De volledige tekst van de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State d.d. 14 juli 2021 met zaaknummer 202004766/1, ECLI:NL:RVS:2021:1550 (download pdf-bestand, 7 pag's)
Het bericht op de website van de Raad van State bij deze uitspraak: 'Opdracht aan staatssecretaris J&V: motiveer of UNRWA Palestijnen in Gazastrook voldoende kan beschermen'

Lees ook:
28-06-21  'Kom op, actie!'
22-06-09  De ergste plaatsen om vluchteling te zijn