Beoordeling ‘veilige landen’ moet beter onderbouwd worden

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde op 7 april 2021 over de zaak van een asielzoeker uit Mongolië. Als lhbti-er was hij in zijn land mishandeld en bedreigd. De staatssecretaris heeft Mongolië bij herhaling aangewezen als ‘veilig land’, ook voor lhbti-ers en daarom de asielaanvraag afgewezen.

De Raad van State wijst er op dat volgens de EU Procedurerichtlijn lidstaten zorgvuldig en consistent moeten beoordelen of een land van herkomst als ‘veilig land’ kan worden beschouwd. Dat betekent een toetsing aan het Vluchtelingenverdrag van Genève (‘gegronde vrees voor vervolging’) en aan artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (‘verbod op foltering, onmenselijke of vernederende behandeling en bestraffing’). Regelmatig moeten periodieke herbeoordelingen worden uitgevoerd, die aan dezelfde vereisten moeten voldoen en die moeten waarborgen dat mogelijke verslechteringen in de veiligheidssituatie in een land zo snel mogelijk worden opgemerkt.

Bij dergelijke onderzoeken moet gebruik worden gemaakt van de in art. 37 derde lid van de Procedurerichtlijn genoemde informatiebronnen, nl. “informatie uit andere lidstaten, het EASO *), de UNHCR, de Raad van Europa en andere relevante internationale organisaties”. Als de conclusie luidt dat een land nog steeds een veilig land van herkomst is, moet die conclusie goed gemotiveerd worden: welke bronnen zijn gebruikt en hoe is die conclusie tot stand gekomen?

In de zaak van de asielzoeker uit Mongolië oordeelt de Raad van State dat de staatssecretaris niet de juiste bronnen heeft gebruikt (namelijk die expliciet in artikel 37 van de Procedurerichtlijn worden genoemd), niet heeft uitgelegd waarom die bronnen niet gebruikt zijn, en ook onvoldoende heeft gemotiveerd dat Mongolië in het algemeen, maar ook meer in het bijzonder voor lhbti, een veilig land van herkomst is.

De Raad van State schrijft in zijn persbericht dat deze uitspraak ook relevant is voor de herbeoordeling van andere landen van herkomst. De staatssecretaris moet in de toekomst alle beschikbare bronnen gebruiken, of uitleggen waarom ze dat niet doet, en de conclusie dat een land nog altijd ‘veilig’ is goed blijven uitleggen.
 

Meer informatie:
Artikel 37 van de Procedurerichtlijn luidt:
1. De lidstaten kunnen voor de behandeling van verzoeken om internationale bescherming wetgeving handhaven of invoeren met het oog op de nationale aanmerking, overeenkomstig bijlage I, van veilige landen van herkomst.
2. De lidstaten onderzoeken de situatie in derde landen die overeenkomstig dit artikel als veilige landen van herkomst zijn aangemerkt, regelmatig opnieuw.
3. De beoordeling of een land een veilig land van herkomst is overeenkomstig dit artikel dient te stoelen op een reeks informatiebronnen, waaronder in het bijzonder informatie uit andere lidstaten, het EASO, de UNHCR, de Raad van Europa en andere relevante internationale organisaties. 
(…)

*) EASO staat voor European Asylum Support Office, het Europees Ondersteuningsbureau voor Asielzaken. Het is een agentschap van de Europese Unie, opgericht in 2010. Als expertisecentrum op asielgebied draagt het bij aan de uitvoering van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel (CEAS) door een betere samenwerking met en tussen de lidstaten van de EU te bevorderen en praktische en technische ondersteuning te bieden. 
Zo verstrekt het EASO informatie over de voornaamste landen van herkomst van asielzoekers (zgn. Country of Origin rapporten) ten dienste van beleidsmakers. Dergelijke rapportages, die worden opgesteld door samenwerkende ambtenaren van de voor asielbeleid verantwoordelijke ministeries uit diverse lidstaten, moeten bevorderen dat de EU-lidstaten één gemeenschappelijk en consistent asielbeleid voeren. 
Het EASO werkt nauw samen met het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR). 
Meer informatie op de (Engelstalige) website van EASO.

De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) publiceerde een jaar geleden het rapport ‘Weten en wegen’, waaruit bleek dat het brongebruik door de IND vaak willekeurig van aard en onvoldoende nauwkeurig en transparant is en dat bronnen zelden expliciet op betrouwbaarheid worden getoetst. 

Het persbericht van de Raad van State bij deze uitspraak d.d. 7 april 2021
De volledige tekst van deze uitspraak met nummer 202002809/1/V2, ECLI:NL:RVS:2021:738  (pdf-bestand, 25 pag's)

Lees ook: 
27-05-20  ACVZ: gebruik van landeninformatie door IND willekeurig en niet transparant
02-02-21  EASO publiceert nieuw rapport over Afghanistan