Vluchtelingkinderen in Griekenland blijven de gemoederen bezighouden

Plannen van het Rijk
Op 7 mei 2020 maakte staatssecretaris Ankie Broekers-Knol bekend dat Nederland en Griekenland gaan samenwerken bij de opvang van minderjarige vreemdelingen in Griekenland. Er moet met steun van de Nederlandse overheidsorganisatie NIDOS een voogdijsysteem worden opgezet.

Verder moeten er “op korte termijn” 48 opvangplekken op het Griekse vasteland beschikbaar komen, op basis waarvan “gedurende drie jaar in totaal ruim 500 alleenstaande minderjarige asielzoekers met dit programma opgevangen en geholpen kunnen worden”. Het Nederlandse ministerie van Justitie & Veiligheid stelt hiervoor € 3,5 à 4 miljoen beschikbaar.

Herplaatsing naar Nederland wordt door de staatssecretaris als “ad hoc” oplossing verworpen; Nederland “zet in op structurele verbeteringen in Griekenland van de opvang, het versnellen van de asielprocedures en het bevorderen van terugkeer”, aldus het persbericht van 7 mei.

‘Schijnoplossing’
De vluchtelingenorganisaties Defence for Children, Stichting Vluchteling en VluchtelingenWerk Nederland, die in maart gemeenten vroegen gehoor te geven aan de oproep van Griekenland om 2.500 alleenstaande vluchtelingkinderen over te nemen, zeggen in een gezamenlijke reactie op het plan van de staatssecretaris: “Nederland weigert met dit plan halsstarrig te erkennen dat er sprake is van acute nood. De halsstarrigheid om een klein deel van de kinderen over te nemen getuigt van een grote onwil om solidair te zijn met Griekenland (…) Het plan lijkt een ongeloofwaardige poging en een schijnoplossing om een politiek probleem op te lossen (…) Een plan om in de toekomst de opvang op het vasteland voor een beperkt aantal kinderen te verbeteren komt simpelweg jaren te laat.”

Opmerkelijk is ook dat de hulporganisatie die de staatssecretaris zegt bij haar plan te willen inschakelen, Movement on the Ground (opgericht door Johnny de Mol), nog geen plan heeft gezien: ze “zien een eventueel voorstel voor het realiseren van opvanghuizen voor alleenreizende minderjarige vluchtelingen op het vasteland met belangstelling tegemoet”, aldus het persbericht van MOTG.

Protest van de gemeenten
Op initiatief van CDA-wethouder Klaas Valkering uit Bergen (N-H) hebben sinds eind mei al bijna 80 lokale en regionale afdelingen van het CDA de top van hun partij opgeroepen, terug te komen van hun standpunt dat er geen kinderen uit Griekenland naar ons land moeten worden gehaald:  “Omdat het vijfhonderd weeskinderen zijn, daarom!”

De CDA-afdeling Bloemendaal roept op 19 juni alle leden op tot een “Schreeuw om hulp voor alleenstaande kinderen in de Griekse kampen”:  “Onze partij is anders dan andere partijen. (…) Wij zijn anders. Wij stellen gerechtigheid en solidariteit voorop. (…) Alstublieft, schreeuw namens die kinderen. Doe het, voor het migratiebeleid nog strenger wordt, nog minder christendemocratisch appèl-achtig”.

Ook gemeenteraadsfracties van D66 en de ChristenUnie, waarvan de fracties in de Tweede Kamer het regeringsstandpunt steunen, hebben in grote meerderheid voor moties gestemd om 500 kinderen uit Griekenland hier op te vangen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Utrecht. Al meer dan 130 gemeenten en 5 provincies steunen inmiddels de oproep die DCI, Stichting Vluchteling en Vluchtelingenwerk Nederland op 6 maart deden. Deze ‘coalition of the willing’ vertegenwoordigt inmiddels ruim 9 miljoen inwoners van ons land.

‘Bestuurlijke chaos in Griekenland’
Uit artikelen die medio juni in De Groene Amsterdammer verschenen (“Broekers-Knol belooft meer dan ze kan waarmaken”) bleek dat in Griekenland “met grote verbazing" werd gereageerd op het Nederlandse plan. De betrokken ambtenaren melden dat voor het realiseren van shelters voor ama’s “nog een lang traject” nodig is; zij denken eerder aan “voor de zomer van 2021”  in plaats van nog déze zomer. Bovendien is de verantwoordelijkheid voor de ama’s in Griekenland juist overgeheveld van het Griekse Centrum voor Solidariteit EKKA (dat valt onder het ministerie van Arbeid en Sociale Zaken) naar een nieuwe Special Secretary for the Protection of Unaccompanied Minor Asylumseekers, die valt onder het na de verkiezingen nieuw-gevormde ministerie voor Migratie en Asiel. “Dat 48 ama’s binnenkort al in een veilig thuis zullen kunnen vertoeven wordt van Griekse kant door meerdere betrokkenen ontkend, of ten minste ernstig betwijfeld. Zelfs vlak na de zomer zal het er hoogstwaarschijnlijk nog niet van kunnen komen, gezien (…) de huidige bestuurlijke chaos.” schrijft Ingeborg Beukel op 18 juni in De Groene.

Oproep van in WO II ondergedoken kinderen
Twaalf Nederlanders die in de Tweede Wereldoorlog als kind ondergedoken zijn geweest stuurden op 2 juli een open brief aan de Tweede Kamer. Onder hen zijn bekende namen zoals de journaliste en presentatrice Hanneke Groenteman, de socioloog Abram de Swaan en de schrijfster en kunstenaar Chaja Polak. “Zelf zijn wij ooit als kinderen gered, vaak door wildvreemden. We werden tijdens de Tweede Wereldoorlog als Joodse of Sinti-kinderen vervolgd en moesten onderduiken. We werden opgevangen door gezinnen van allerlei gezindte, vaak christelijk geïnspireerd, in een tijd dat zij daar zelf groot risico door liepen. (…) Nederland loopt nu geen risico en hoeft niets op te geven. (…) Alles wat van dit land wordt gevraagd is medeleven en heel gewone, menselijke barmhartigheid.”

Kamermotie verworpen
Aan de vooravond van het zomerreces, op 2 juli, stemde de Tweede Kamer over een motie, ingediend door Jasper van Dijk (SP), Bram van Ojik (GL) en Attje Kuiken (PvdA). In de motie wordt de regering gevraagd “uiterlijk 1 augustus met een voorstel te komen om een aantal weeskinderen in Nederland te herplaatsen”.  

De motie werd na hoofdelijke stemming verworpen. Ondanks alle oproepen, petities en acties in het land bleef een meerderheid in de Kamer, waaronder alle coalitiepartijen, vertrouwen houden in het omstreden plan van de staatssecretaris om opvangplekken voor ama’s op het Griekse vasteland te creeëren, waar drie jaar lang steeds 48 kinderen gedurende 3 maanden zouden kunnen verblijven.

In een reactie schreef VluchtelingenWerk: “Maar kinderen die dagelijks risico lopen slachtoffer te worden van misbruik en uitbuiting kunnen geen maanden of jaren wachten tot ze aan de beurt zijn. (…) Door de hoop gevestigd te houden op een schijnoplossing verliest het kabinet kostbare tijd die de kinderen niet hebben.”

Relocaties in Europa
Het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) riep al in oktober 2019 de Europese staten op om “hun landen open te stellen voor herplaatsing van deze kinderen als een gebaar van solidariteit.”
Dertien Europese landen hebben zich inmiddels bereid verklaard kinderen uit Griekenland over te nemen; inmiddels zijn er al kinderen aangekomen in Duitsland, Finland, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Portugal, Slovenië en Zwitserland. De andere landen waar binnenkort kinderen uit Griekenland naar toe worden overgebracht zijn België, Bulgarije, Kroatië, Litouwen en Noorwegen.
De coördinatie is in handen van de Zweedse Eurocommissaris Ylva Johansson.
 

Meer informatie:
De brief over Grieks-Nederlandse samenwerking van staatssecretaris Broekers-Knol aan de Tweede Kamer d.d. 7 mei 2020
De reactie van de NGO's (link naar de website van DCI)
Het persbericht 'Alleenstaande minderjarige vluchtelingen in Griekenland' van Movement on the Ground d.d.24 april 2020 (link naar website van MOTG)
Het interview met CDA-wethouder Valkering in Trouw d.d. 26 mei 2020
Het artikel 'De overeenkomst van Broekers-Knol met Griekenland is puur voor de show' van Ingeborg Beugel in De Groene Amsterdammer d.d. 18 juni 2020
De oproep 'Een schreeuw om hulp voor alleenstaande kinderen in de Griekse kampen' van CDA-afdeling Bloemendaal d.d. 19 juni 2020
Het artikel 'Onderduikkinderen WO II vragen regering vluchtelingenkinderen op te nemen' op de website van de NOS d.d. 2 juli 2020
De tekst van de Kamermotie van Jasper van Dijk c.s. met nummer 19637-2636, ingediend 2 juli 2020
De reactie van VluchtelingenWerk op het verwerpen van de motie d.d. 3 juli 2020
De oproep 'Europese staten moeten kinderen beschermen' van de UNHCR d.d. 14 oktober 2019 (link naar Nederlandstalige website van de UNHCR)

Lees ook:
05-06-20  Petitie en nieuwe acties voor vluchtelingkinderen
23-04-20  ‘Red de vluchtelingkinderen uit Griekenland’
11-03-20  Raad van Kerken steunt oproep 500 vluchtelingkinderen
06-03-20  Oproep van NGO’s aan gemeenten: vang kinderen uit Griekenland op