ACVZ: gebruik van landeninformatie door IND willekeurig en niet transparant
Vaak kan de IND terugvallen op omvangrijke rapporten die het ministerie van Buitenlandse Zaken uitbrengt over een land, de zogenaamde (algemene) ambtsberichten. In een groot aantal gevallen is er echter of geen ambtsbericht beschikbaar, ofwel is het aanzienlijk verouderd. In 2018 was dit het geval bij ruim 9.300 asielverzoeken, dat is bijna de helft van alle eerste aanvragen. De IND moet dan gebruik maken van andere bronnen zoals andere overheden, mensenrechtenorganisaties, nieuwszenders en websites.
De ACVZ laat staatssecretaris mevrouw Broekers-Knol nu in een uitgebreid adviesrapport weten dat het verzamelen en gebruiken van informatie uit die andere bronnen beter moet. Uit het rapport ‘Weten en wegen’ blijkt dat het brongebruik vaak willekeurig van aard en onvoldoende nauwkeurig en transparant is en dat bronnen zelden expliciet op betrouwbaarheid worden getoetst. De ACVZ doet een viertal belangrijke aanbevelingen, die zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de besluitvorming in het asielproces, door “een zorgvuldigere en consistentere manier van verzamelen, gebruiken en weergeven van bronnen van landeninformatie” door de IND.
1. “Versterk de verzameling en publicatie van (thematische) landeninformatieberichten door TOELT”
Het Team Onderzoek en Expertise Land en Taal (TOELT) van de IND vervult een centrale rol bij het verzamelen van landeninformatie. Volgens de ACVZ zou die informatie op een nauwkeuriger manier uit relevante en openbare bronnen moeten worden verzameld en gepubliceerd. Dit zou moeten gebeuren aan de hand van een systematische methode, welke ook wordt gepubliceerd. De verzamelde informatie zou regelmatig moeten worden bijgewerkt. De TOELT zou daarbij kunnen samenwerken met de afdeling Landeninformatie van VluchtelingenWerk Nederland (VWN).
2. “Bouw voor de landeninformatieberichten van TOELT een externe kwaliteitstoets in”
Een extern panel, bestaande uit de UNHCR, Vluchtelingenwerk Nederland en externe landenexperts zou deze landeninformatie moeten kunnen toetsen. Dit zou de kwaliteit van de landeninformatieberichten moeten vergroten en het zou tot gevolg hebben dat de getoetste informatie meer draagvlak krijgt.
3. “Publiceer en vermeld landeninformatie in beschikkingen én in landgebonden asielbeleid op systematische wijze”
In beslissingen op asielaanvragen moeten de gebruikte bronnen nauwkeurig, transparant en herleidbaar worden vermeld. Het is de bedoeling dat de kwaliteit van de beslissingen van de IND omhoog gaat en dat de beslissingen beter kunnen worden getoetst door advocatuur en rechterlijke macht. Immers, de advocaat moet als gemachtigde van de asielzoeker een weloverwogen beslissing nemen over al dan niet verder procederen en de rechter moet de kwaliteit van de beslissing van de IND goed kunnen beoordelen.
4. “Investeer (verder) in een EU-samenwerkingsverband voor het verzamelen en inzichtelijk maken van landeninformatie”
In 2011 is het European Asylum Support Office (EASO) opgericht, met als doel om landeninformatie over landen van herkomst van asielzoekers te verzamelen en aan te leveren aan de EU-lidstaten. De ACVZ adviseert om verder te investeren in de Europese samenwerking bij het verzamelen en inzichtelijk maken van landeninformatie. Daardoor kan dubbel werk worden voorkomen en kunnen landen elkaars expertise ten aanzien van specifieke thema’s en taalkennis optimaal benutten.
Deze aanbevelingen zijn opgesteld opdat de besluitvorming in het asielproces beter dan nu zal voldoen aan beginselen van zorgvuldigheid, motivering en fair play. Het rapport met de aanbevelingen is inmiddels aangeboden aan staatssecretaris Broekers-Knol. Aangezien zij zelf heeft gevraagd om dit advies, ligt de weg vrij om alle aanbevelingen over te nemen. De staatssecretaris heeft op dit moment nog niet gereageerd.
Meer informatie:
Het ACVZ adviesrapport ‘Weten en wegen; advies over het gebruik van landeninformatie in de asielprocedure' d.d. 25 mei 2020 (132 pagina’s, download pdf-bestand, 1,8 MB)
Lees ook:
19-07-19 Europees rapport over (on)veiligheid Afghanistan