Van Groninger opvangmodel BBB+ naar landelijke pilot LVV

Er zijn verspreid over Nederland op dit moment 5 LVV’s; behalve in Groningen ook in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven. De regering wil zo uiteindelijk toe naar een landelijk dekkend systeem dat duurzame oplossingen biedt voor de doelgroep.

Deze dakloze vreemdelingen werden jarenlang door het Rijk op straat gezet, in de hoop hen daarmee te bewegen tot vertrek. De aanpak bleek echter niet het gewenste effect te hebben; mensen die op straat stonden bleken meer bezig met overleven dan met het opbouwen van een nieuw bestaan elders. Dit werd gestaafd door diverse onderzoeken.

De huidige regering besloot daarom tot de pilot met de LVV’s, die op 1 april 2019 van start is gegaan. Daarin moeten IND, DT&V (Dienst Terugkeer & Vertrek) en de AVIM (de Vreemdelingenpolitie) intensiever gaan samenwerken met de gemeente en de organisatie die de opvang en begeleiding realiseert – zoals in Groningen met INLIA.

Methodiekontwikkeling
De Groninger LVV-pilot gaat uit van de methodiek die INLIA in de BBB+ (bed, bad, brood én begeleiding) hanteerde. INLIA heeft die methodiek de afgelopen vier jaar, in opdracht van de gemeente Groningen, steeds verder ontwikkeld. De basis ervan is 24 uurs-opvang waarin mensen intensieve begeleiding krijgen, gericht op het ontwikkelen van perspectief. Dat kan zijn: terugkeer naar eigen land, legale vestiging in een ander land of een verblijfsvergunning in Nederland. Essentieel daarbij is dat mensen tot rust kunnen komen en er vervolgens op basis van wederzijds vertrouwen wordt gewerkt aan het wegnemen van belemmeringen voor een nieuw toekomstperspectief. 
Uit onderzoek van het WODC  (het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum van het ministerie van Justitie & Veiligheid) en uit onderzoek van Amnesty International bleek dat deze aanpak het meest effectief was. INLIA is daarom verheugd dat alle LVV-pilots de ruimte krijgen om 24-uurs opvang te bieden. Het is de bedoeling om de werkwijze de komende jaren waar mogelijk verder te verbeteren om nog betere resultaten te boeken.

Landelijk netwerk
Het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben op 28 november 2018 in een akkoord afgesproken dat het aantal LVV’s na 3 jaar wordt uitgebreid van 5 naar 8 en dat er geleidelijk een landelijk dekkend netwerk van opvang voor dakloze asielzoekers zal ontstaan. De huidige BBB-opvangen in allerlei gemeenten kunnen dan, gelijktijdig met de groei van de LVV’s, geleidelijk worden afgebouwd. In de tussentijd stelt het Rijk ook cofinanciering beschikbaar voor die gemeenten waar al wel een BBB-voorziening is, maar die nog niet onder de reikwijdte van een LVV vallen.

Specialisatie
Elk van de vijf huidige pilots heeft ook een opdracht tot specialisatie in een bepaalde richting. In de BBB+ in Groningen verbleven naar verhouding al veel gasten met (ernstige) medische en/of psychiatrische aandoeningen en/of verslavingsproblematiek. Daarom zal de Groninger LVV zich ook specifiek op deze doelgroep richten. Daarnaast zal de LVV in Groningen zich gaan specialiseren in een regionale aanpak voor heel Noord-Nederland. Dat betekent niet dat mensen uit de doelgroep allemaal in de stad Groningen worden opgevangen; het betekent juist dat dezelfde methodische aanpak ook op andere locaties in het Noorden zal worden ‘uitgerold’.

Groningen bedankt!
INLIA heeft overigens onlangs het college van B&W en de gemeenteraad van Groningen bedankt voor de samenwerking en het vertrouwen in de afgelopen vier jaar en een rapportage aangeboden over de werkwijze en resultaten van die periode. Zie het artikel 'Groningen: bedankt!' en de bijbehorende rapportage over 4 jaar BBB+.

Meer informatie:
In de samenvatting van hun rapport omschrijft onderzoeksbureau Pro Facto (dat werkte in opdracht van het WODC) hun bevindingen als volgt:
Uit het onderzoek komt een aantal factoren naar voren dat van invloed is op vrijwillige terugkeer van de doelgroep. Randvoorwaarde is een stabiele leefsituatie en goede (mentale en fysieke) gezondheid. Goede activering en begeleiding hebben een positief effect. Vreemdelingen werken zelden mee als ze niet overtuigd zijn van het feit dat er voor hen geen juridische mogelijkheden meer zijn voor legaal verblijf in Nederland. Daarbij is het belangrijk dat de partij die dat hen meedeelt hun vertrouwen heeft. Tot slot moet men overtuigd worden van een goed perspectief in het land van herkomst; gevoelens van onveiligheid dienen weggenomen te worden en er moet economisch perspectief geboden worden. 24-uurs bed-bad-brood-opvang met begeleiding biedt de beste kansen op het vertrek van vreemdelingen, zo blijkt uit ons onderzoek.
Het volledige rapport staat op de site van ProFacto.

De brief van het College van B&W aan de Gemeenteraad van Groningen d.d. 4 september 2019 inzake het Uitvoeringsplan pilot LVV
De bijlage bij de collegebrief: het 'Uitvoeringsplan Pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening Groningen' (pdf-bestand, 34 pag's, 320 kB)

Lees ook:
03-07-2019  Groningen: bedankt!
08-02-2018  Staatssecretaris Harbers op werkbezoek bij INLIA
12-10-2017  INLIA ziet kansen in ‘bed,bad,brood’-passage regeerakkoord
09-06-2017  ‘Bed-bad-brood’ is bittere noodzaak