'Mening van kerken over migratie vindt veel te weinig weerklank'

Bij zijn afscheid als directeur van vredesorganisatie PAX deed Jan Gruiters een klemmend beroep op de kerken om zich veel nadrukkelijker te manifesteren als het gaat over vredesvraagstukken en over vluchtelingen in onze gepolariseerde samenleving.  "Hij heeft gelijk dat het kerkelijk spreken op deze punten veel krachtiger kan zijn", schrijven Crouwel en Van der Kolk. "De afgelopen maanden heeft de Raad van Kerken in Nederland zich dan ook opnieuw bezonnen op de uitgangspunten voor een humaan vluchtelingenbeleid.

Voor de Raad van Kerken in Nederland is het leidende beginsel bij de omgang met vluchtelingen het opkomen voor humaniteit. Tegenover de stemmen die vooral willen afgrenzen en uitsluiten zet de raad de kernwaarden van onze menselijkheid, waartoe ook het recht behoort om te zoeken naar een veilige toekomst.

Wie naar de geschiedenis kijkt, zeker ook die van Nederland, ziet dat dit recht veel meer tot onze gedeelde kernwaarden behoort dan buiten- en uitsluiting. Onze geschiedenis is namelijk grotendeels bepaald door migratie. De kans is groot dat wie zijn of haar stamboom onderzoekt, daarin migranten tegenkomt. Familieleden die na de Tweede Wereldoorlog terugkwamen uit (voormalig) Nederlands-Indië; verwanten die in die tijd emigreerden naar Canada, Australië of Zuid-Afrika; verwanten die uit Suriname of de Antillen kwamen; en de velen die in de internationale handel hun brood verdienden.

Tegenover de stemmen van sommige politici die pleiten voor het sluiten van onze grenzen, staan de vele duizenden stemmen van vrijwilligers, die vaak een kerkelijke achtergrond hebben. Zij besteden veel tijd en aandacht aan de omgang met nieuwe Nederlanders en helpen hen een weg te vinden naar een nieuwe, menswaardige toekomst. Vaak worden ze daarin tegengewerkt of belemmerd door regels en wetgeving die deze nieuwe toekomst vooral in de weg lijken te staan. Deze vrijwilligers en diaconale organisaties doen hun werk al vele decennia. En al even lang klinkt hun pleidooi voor meer menselijkheid in de omgang met vreemdelingen.

Daarnaast vragen kerken voortdurend de aandacht van verantwoordelijke bewindspersonen en van andere gremia om die menswaardigheid en toekomst van vluchtelingen centraal te stellen. Helaas is dit vaak tegen dovemansoren. Zo heeft de Raad van Kerken dit uitgangspunt eerder dit jaar nadrukkelijk neergelegd bij de Commissie Van Zwol, die het kabinet advies gaf over uitgeprocedeerde vreemdelingen. Van dit beroep van de Raad op humaniteit is weinig terug te vinden in het advies van de commissie.

Ook bij het bezoek aan de voormalige staatssecretaris van Justitie en Veiligheid rond het kinderpardon liep de Raad van Kerken op tegen de stelselmatige verwijzing naar regelgeving. Helaas moeten we bovendien constateren dat de polariserende geluiden hun weg ook gevonden hebben naar kerkleden. De centrale, christelijke notie van naastenliefde wordt daarbij regelmatig versmald tot naastenliefde voor de eigen groep, ten nadele van andere groepen.

Begin november komt een brochure uit die een bijbels-theologisch fundament wil leggen onder de grote en aanhoudende inzet van kerken en kerkleden bij vluchtelingen. Daarmee hoopt de Raad de motivatie van deze kerkleden te bevestigen en te verdiepen.  Volgende maand houdt de Raad van Kerken bovendien een openbare conferentie waar de resultaten van deze bezinning worden gedeeld. Met de bedoeling dat deze geluiden hun weg breed weten te vinden. Niet alleen naar de kerken, maar naar iedereen die een humane samenleving nastreeft."

Meer informatie:
De hierboven bedoelde conferentie vindt plaats op zaterdag 23 november a.s. in de Bergkerk in Amersfoort; op deze dag wordt de brochure 'Geloven voorbij Grenzen' gepresenteerd. Zie voor meer informatie onze Activiteitenagenda.

De webpagina van de Werkgroep Vluchtelingen van de Raad.