Rechtbank Amsterdam: Vluchthaven mag worden ontruimd

In het voormalig huis van bewaring aan de Havenstraat, dat bekend werd onder de naam ‘Vluchthaven’, verblijft sinds ruim een half jaar een groep dakloze asielzoekers die eerder onderdak hadden gevonden in verschillende tentenkampen en gebouwen (waaronder de zgn. ‘Vluchtkerk’). Met de gemeente Amsterdam was afgesproken dat deze locatie tot 31 mei 2014 beschikbaar zou zijn, en dat de locatie na deze datum ontruimd zou worden. De bewoners hadden om verlenging van hun verblijf gevraagd, maar de gemeente Amsterdam is een ontruimingsprocedure begonnen en heeft het kort geding dat hiertegen was aangespannen nu dus gewonnen.

Volgens de rechtbank is het uitgangspunt dat de bewoners in principe “geen aanspraak kunnen maken op toelating tot de maatschappelijke opvang in de zin van de WMO”, met uitzondering van kinderen of anderszins kwetsbare personen, die op grond van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) hiervoor wel in aanmerking zouden kunnen komen. In een eerdere uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van 4 juni 2014 is namelijk verduidelijkt dat meerderjarige vreemdelingen die behoren tot de categorie ‘kwetsbare personen’ voor maatschappelijke opvang op grond van de WMO in aanmerking dienen te komen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de situatie van de vreemdeling uitzichtloos is doordat hij “illegaal, dakloos, psychisch en/of somatisch ziek is maar niet uit Nederland kan vertrekken”. Zowel de Rechtbank Amsterdam als de Centrale Raad van Beroep lijken hiermee (nog) niet aan te sluiten bij de definitie van 'kwetsbare personen' zoals omschreven in de EU Terugkeerrichtlijn (2008/115/EG, art 3 onder 9).

De rechtbank is desondanks nu wel tot het oordeel gekomen dat het mogelijk is dat méér mensen behoren tot de categorie ‘kwetsbare personen’ dan de gemeente Amsterdam tot nu toe aanneemt; dit betekent echter niet dat àlle bewoners zonder meer als 'kwetsbaar' zijn aan te merken. Voor deze vaststelling is in elk geval een individuele beoordeling nodig door de gemeente. De rechtbank concludeert dat ontruiming niet, zoals de bewoners stellen, tot een humanitaire ramp zal leiden. Zonder dit te onderbouwen vervolgt de rechtbank met: “Het lijkt er niet op dat alle gedaagden daadwerkelijk van onderdak verstoken zullen blijven na ontruiming. De ontruimingsvordering is derhalve toewijsbaar. Een ontruimingstermijn van vier dagen wordt daarbij redelijk geacht.”

De gemeente Amsterdam heeft de bewoners van de Vluchthaven opgeroepen het gebouw voor 10 juli vrijwillig te verlaten. Aan twee groepen blijft de gemeente aanvullend onderdak aanbieden: aan door de GGD als kwetsbaar aangeduide personen en aan asielzoekers die hebben aangegeven terug te willen keren naar hun land van herkomst. De overige bewoners, die bijvoorbeeld een herhaalde asielaanvraag hebben ingediend, worden verwezen naar de Vrijheidsbeperkende Locatie in Ter Apel.


Meer informatie:
De uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 4 juli 2014
De tekst van Artikel 3 'Definities' van de EU Terugkeerrichtlijn 2008/115/EG d.d. 16 dec 2008

Lees ook:
04-11-13  ECSR: ongedocumenteerden recht op onderdak, kleding en voeding
23-04-10  Centrale Raad van Beroep: recht op opvang op basis van art. 8 EVRM