Raad van State niet positief over strafbaarstelling illegaal verblijf

Het wetsvoorstel vloeit voor uit het regeerakkoord en wil illegaal verblijf generiek strafbaar stellen in de vorm van een overtreding. In eerste instantie zal het daarbij gaan om een geldboete, maar deze kan worden omgezet in hechtenis indien de boete niet betaald kan worden. De boete is echter dermate hoog (maximaal 3800 euro) dat veel illegale vreemdelingen deze niet zullen kunnen voldoen en aldus in de gevangenis zullen belanden.

De Raad van State betwijfelt de toegevoegde waarde van de strafbaarstelling. Het verblijf van vreemdelingen met een inreisverbod is op dit moment al strafbaar en een generieke strafbaarstelling lijkt hier niet veel aan toe te voegen. Ook adviseert de Raad van State om het wetsvoorstel aan te passen aan de doelstelling van de Europese Terugkeerrichtlijn, nl. het realiseren van daadwerkelijke terugkeer. Dit is opvallend, want men zou denken dat daadwerkelijke terugkeer van illegaal verblijvenden ook het primaire doel van de staatssecretaris zou zijn. De Raad van State betwijfelt dit echter.

Verder zal in het wetsvoorstel moeten worden opgenomen dat strafrechtelijke sancties pas gehanteerd zullen worden wanneer er eerst op andere wijze is geprobeerd om terugkeer te realiseren.

Tenslotte vraagt de Raad van State zich af wat de maatschappelijke consequenties van een generieke strafbaarstelling zullen zijn. Strafbaarstelling zal er immers toe leiden dat illegaliteit zich nog meer in het verborgene zal gaan afspelen. Hierdoor komen kwetsbare vreemdelingen (bijv. alleenstaande vrouwen) in een nog kwetsbaardere positie terecht. Dit kan leiden tot situaties van uitbuiting en mensenhandel waarvan de illegaal verblijvende vreemdeling geen aangifte durft te doen, uit angst om daardoor in de gevangenis te belanden en vervolgens uitgezet te worden.

Opmerkelijk is nog dat de Raad van State dit advies al op 6 januari 2012, dus aan de vorige regering, heeft uitgebracht. De huidige regering heeft veel van de aanbevelingen van de Raad van State naast zich neergelegd en het wetsvoorstel vrijwel ongewijzigd op 14 januari 2013 bij de Tweede Kamer ingediend; daarmee is het advies per die datum openbaar geworden.


Meer informatie:
De samenvatting van het advies van de Raad van State d.d. 14 jan 2013 (met een link naar de volledige tekst)

Lees ook:
15-11-12  Strafbaarstelling illegaal verblijf in regeerakkoord
20-03-12  Veel kritiek op ‘illegalenjacht’ omwille van het quotum
15-12-11  Europees Hof van Justitie: strafbaarstelling illegaal verblijf in strijd met EU-recht
23-09-11  Strafbaarstelling illegaliteit in strijd met EU-terugkeerrichtlijn