Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op 18 december jl. een nieuw algemeen ambtsbericht Somalië uitgebracht. Het bericht biedt een aanscherping van eerder bekende informatie over de veiligheidssituatie in dit land. De Somalische autoriteiten lijken structureel niet bij machte de veiligheid te garanderen; er is weinig zicht op verbetering.
Al in het vorige ambtsbericht (december 2013) werd melding gemaakt van de gevaren voor terugkerende Somaliërs; zij lopen het risico om door hun verblijf in een westers land door Al-Shabaab als verrader of spion gezien te worden. In het nieuwe ambtsbericht wordt heel expliciet aangegeven wanneer een terugkerende Somaliër dit risico al loopt:
“Wie geen familie, vrienden of clanverwanten heeft in de stad, heeft het moeilijker. Ook mensen die lange tijd weg zijn geweest vinden soms moeilijk hun weg in de gesloten samenleving van Mogadishu. Voor leden van minderheden en minderheidsclans is het na terugkeer lastig voldoende bescherming te krijgen.
Terugkeerders worden volgens meerdere bronnen in de regel als zodanig herkend door hun (westers) gedrag, kleding, bezittingen, hun oogopslag of accent, ook als ze bijvoorbeeld maar een half jaar zijn weggeweest. Op subtiele wijze kunnen ze zich in Somalische ogen onderscheiden van mensen die al sinds jaar en dag in het gebied wonen. Mede vanwege de communicatieve cultuur in Somalië kan bekend raken dat iemand is teruggekeerd. Hierdoor lopen ze het risico door Al-Shabaab als terugkeerder te worden herkend en te worden beschuldigd van verraad of spionage. Daarom mijden terugkerende Somaliërs over het algemeen gebied dat onder controle staat van Al-Shabaab, zelfs als hun clan daar vandaan komt.”
Ook de lastige positie waarin de Somalische overheid zich bevindt en de grenzen van het gezag van die overheid komen in het ambtsbericht aan bod:
“Sinds Al-Shabaab in 2011 uit Mogadishu verdreven werd, is de hoofdstad formeel in handen van de SFG (Somali Federal Government). Desondanks is het er niet veilig, waarbij geldt dat hoe verder verwijderd van het centrum, hoe onveiliger de situatie. Bijna dagelijks worden criminele (moord)aanslagen en overvallen gepleegd of clanvetes uitgevochten. Volgens bronnen staan slechts vijf van de zestien wijken in Mogadishu daadwerkelijk onder controle van de overheid; Hamar Weyne, Hodan, Wardigley, Hawlwadaag, Mogadishu International Airport en in mindere mate Waberi. Maar zelfs hier is Al-Shabaab in staat doelen te bereiken.”
Zelfs in de gebieden die op papier op Al-Shabaab zijn veroverd heeft de overheid weinig tot geen mogelijkheden om haar burgers te beschermen tegen geweld:
“De Somalische overheid was in de verslagperiode te zwak om de bewoners in al deze [door de Somalische overheid op Al- Shabaab veroverde] gebieden adequaat te beschermen of van andere diensten te voorzien. Niet alleen Al-Shabaab zorgt voor problemen; in bijna alle regio’s werden nog clanconflicten uitgevochten en ontstonden disputen over water, graasrechten en land.”
Uit de informatie van dit nieuwe ambtsbericht blijkt dat de situatie in Somalië niet is verbeterd, sterker nog: dit nieuwe ambtsbericht lijkt een aanscherping op de al bekende informatie. Het gegeven dat de Somalische autoriteiten structureel niet in staat lijken de veiligheid te garanderen toont aan dat er nog weinig zicht op verbetering is. Voor bijvoorbeeld Somaliërs die momenteel in detentie zitten, maar ook in andere Somalische procedures, biedt dit nieuwe ambtsbericht mogelijk handvatten voor het indienen van een nieuwe asielaanvraag.
