Medische zorg aan één op de vijf ongedocumenteerden geweigerd

De Nederlandse afdeling Dokters van de Wereld noemt als de belangrijkste bevindingen van het Nederlandse deel van het onderzoek:

1. De toegang tot de eerstelijnszorg zoals huisartsenzorg is niet gegarandeerd. Het blijkt vaak lastig voor een ongedocumenteerde migrant om zonder bemiddeling van een welwillende vrijwilliger of organisatie een afspraak bij een huisarts te krijgen.

2. Een groot deel van de cliënten kampt met psychische klachten, veroorzaakt door hun (vlucht)verleden of de onzekerheden en stressvolle leefomstandigheden in Nederland. GGZ-instelingen zijn onvoldoende geïnformeerd over de mogelijkheden om zorg te verlenen en/of stellen zich terughoudend op bij het starten van een behandeling.

3. Veel zorgverleners en zorg-gerelateerd personeel zijn onvoldoende op de hoogte van de rechten van ongedocumenteerde migranten en de mogelijkheden van bijvoorbeeld de financiële waarborgregeling die voor zorgverleners bestaat. Hierdoor wordt patiënten onnodig ‘de deur gewezen’ en verdwijnen zij met hun medische klachten uit beeld.

Bovenstaande knelpunten zijn een serieuze belemmering, zeker in het licht van het (toenemend) strenge Nederlandse asielbeleid met de aangekondigde strafbaarstelling van illegaal verblijf. Ongedocumenteerde migranten weten niet goed wat hun rechten zijn, hebben (nog meer) angst om zich bij een instantie te melden, en ook hulpverleners weten niet goed of ze nog zorg kunnen verlenen. De gevolgen van een slecht toegankelijke zorg variëren van onnodige klachten en het risico op vermijdbaar gezondheidsverlies voor de individuele patiënt en vergrote risico’s voor de volksgezondheid tot hogere kosten wanneer een ingewikkelder behandeling nodig blijkt.

Door bemiddeling van Dokters van de Wereld Nederland konden in driekwart van de gemelde gevallen de toegangsproblemen tot de zorg worden opgelost. Financiële problemen ontstaan bijv. door het ontbreken van CVZ-dekking m.b.t. mondzorg voor volwassenen en fysiotherapie. Ook werpt de angst voor ‘klikken’ naar de vreemdelingenpolitie een drempel op, waardoor ongedocumenteerden te laat of helemaal geen medische zorg vragen.

INLIA onderschrijft de ervaringen die naar voren komen uit dit onderzoek. Ook wij moeten vaak als ‘intermediaire organisatie’ bemiddelen om onze cliënten toegang tot medische zorg te verschaffen en financiële regelingen te treffen voor de kosten wanneer die niet worden vergoed door het College voor Zorgverzekeringen (CVZ). Veel zorgverleners zijn ook nog steeds niet goed op de hoogte van het feit dat onverzekerbare vreemdelingen recht hebben op alle medisch noodzakelijke zorg, of schrikken terug voor het extra papierwerk dat het declareren van de kosten van hulp aan onverzekerden met zich mee zou kunnen brengen.

De Tweede Kamer heeft al in oktober 2012 een motie van Sharon Gesthuizen (SP) aangenomen, waarin de regering wordt opgeroepen de informatievoorziening m.b.t. de CVZ-regeling voor onverzekerbare vreemdelingen te verbeteren. De nationale Ombudsman kondigde in februari van dit jaar een eigen onderzoek aan naar de kwaliteit en toegankelijkheid van medische zorg voor asielzoekers, naar aanleiding van een klacht van een arts die de bewoners van het tentenkamp in Ter Apel vorig jaar medische hulp verleende.


Meer informatie:
Het persbericht van Dokters van de Wereld Nederland over de situatie van ongedocumenteerden in Nederland d.d. 9 april 2013 (download pdf-bestand)
De motie Gesthuizen (Kamerstuk 19637 no 1581) d.d. 10 oktober 2012

Lees ook:
14-03-13  Artsen, dominees, hulpverleners aan illegalen toch strafbaar?
25-02-13  Ombudsman onderzoekt medische zorg voor asielzoekers