Europees Hof: strafbaarstelling illegaliteit in strijd met EU-recht

De uitspraak heeft betrekking op een illegale vreemdeling die in Italië was veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf, omdat hij het bevel Italië binnen 5 dagen te verlaten niet had opgevolgd. Het Hof van Beroep in Trento heeft vervolgens het Europees Hof gevraagd zich uit te spreken over de vraag, of de Europese 'terugkeerrichtlijn' (2008/115/EC) zich verzet tegen een nationale regeling die een illegaal verblijvende vreemdeling met gevangenisstraf bestraft, enkel en alleen omdat deze geen gehoor heeft gegeven aan het bevel het land te verlaten.

Het Hof wijst erop dat de terugkeerrichtlijn "beoogt om op basis van gemeenschappelijke normen een doeltreffend verwijderings- en terugkeerbeleid te ontwikkelen, zodat mensen op een humane manier, met volledige eerbiediging van hun grondrechten en waardigheid, teruggezonden kunnen worden."  Om die reden legt de richtlijn nauwkeurig de procedure en de volgorde vast van de verschillende, trapsgewijze zwaardere stappen die gevolgd moet worden bij de terugkeer van illegalen. Lidstaten mogen daarvan niet afwijken door strengere normen toe te passen: "Inzonderheid mogen die staten geen regeling toepassen, ook niet op strafrechtelijk gebied, die de verwezenlijking van de door een richtlijn nagestreefde doelstelllingen in gevaar kan brengen en deze haar nuttig effect kan ontnemen."

Strafbaarstelling en gevangenisstraf, zoals in deze zaak in Italië opgelegd, werken slechts contra-productief als het gaat om terugkeer. Iemand die eerst een gevangenisstraf moet uitzitten kan immers niet op hetzelfde moment terugkeren dan wel uitgezet worden.

Deze uitspraak zal ook gevolgen hebben voor de plannen van het Nederlandse kabinet om illegaal verblijf strafbaar te stellen. Onlangs nog liet de Europese Commissie zich hier kritisch over uit. Ook in Nederland is er een brede coalitie van vakbonden, burgelijke gemeenten, kerken en allerlei maatschappelijke organisaties die ageert tegen de voorgenomen strafbaarstelling van illegaal verblijf. Vanuit de Tweede Kamer zijn inmiddels vragen gesteld over deze uitspraak van het Europees Hof.

Meer informatie:
De volledige tekst van het arrest van het EU Hof van Justitie te Luxemburg d.d. 28 april 2011 in de zaak El Dridi met zaaknr HvJEU C-61/11, ECLI:EU:C:2011:268 (download pdf-bestand, 11 pag's)
Dit zijn de kamervragen die Tofik Dibi (GL) hierover op 2 mei 2011 aan minister Leers heeft gesteld.
De minister heeft de Tweede Kamer op 24 mei een 'uitstel-briefje' gestuurd omdat hij de vragen niet binnen de vereiste termijn kon beantwoorden.
Uiteindelijk ontving de Kamer op 15 juni 2011 deze antwoorden van de minister voor Immigratie en Asiel.

Zie ook:
04-04-11  Europese Commissie kritisch over strafbaarstelling illegaal verblijf
09-03-11  Petitie tegen strafbaarstelling illegaal verblijf gepresenteerd
07-02-11  Ook VNG tegen strafbaarstelling illegaal verblijf