Afschaffing categoriaal beleid Somalië
Dat is opmerkelijk te noemen, in het licht van de recente vaststelling door Human Rights Watch dat de situatie van de mensenrechten is verslechterd tot het niveau ten tijde van de ineenstorting van de laatste centrale regering in 1991 (zie ons bericht daarover d.d. 17/03/09).
Het beleidsinstrument ‘categoriale bescherming’ is juist bedoeld om snel duidelijkheid te kunnen verschaffen aan asielzoekers die afkomstig zijn uit een land waar de veiligheids- en mensenrechtensituatie overduidelijk zo slecht is dat daaruit gevluchte asielzoekers ‘groepsgewijs’ aanspraak kunnen maken op bescherming volgens de criteria van het Vluchtelingenverdrag en het EVRM, die ten grondslag liggen aan het Nederlandse asielbeleid. De staatssecretaris verwijst in haar persbericht ook naar het ambtsbericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken waaruit “blijkt dat de situatie in Centraal- en Zuid-Somalië nog steeds zorgwekkend is”. In dat licht is het ook niet zo verwonderlijk dat in 2008 30% van alle in Nederland ingediende asielverzoeken afkomstig was van Somalische vluchtelingen.
Opmerkelijker is de reden die in het persbericht wordt aangegeven voor deze beleidswijziging: “De staatssecretaris stelt vast dat het huidige beleid door misbruik en fraude zeer moeilijk uitvoerbaar is gebleken.” Er zou sprake zijn van een ‘aanzienlijk’ deel van de Somalische asielzoekers die beschadigde vingertoppen heeft waardoor het niet goed mogelijk is vingerafdrukken te nemen. Daarnaast zouden opvallend veel Somaliërs ‘oneigenlijke pleegkinderen’ opgeven sinds DNA-onderzoek wordt uitgevoerd om het biologisch ouderschap van (nareizende) kinderen vast te stellen. Als er inderdaad gefraudeerd wordt, dan bieden de Vreemdelingenwet en –circulaire, en daarnaast het strafrecht, voldoende middelen om daartegen op te treden. Het instrument ‘categoriale bescherming’ is daarvoor nu juist niet bedoeld.
En helemaal onverwacht kwam dit besluit ook niet: in ons bericht d.d. 16/3/09, waarin we melding maakten van uitspraken van staatssecretaris Albayrak in Brussel en Den Haag, vroegen wij ons immers al hardop af: “Is dit de opmaat naar de afschaffing van het categoriaal beschermingsbeleid voor Somaliërs?”
Expertisecentrum: Dossier Somalië